Budowanie strategii organizacji

Strategia organizacji jest ogromnie ważna dla jej późniejszej działalności. Strategia to koncepcja funkcjonowania organizacji w dłuższym okresie. Dlatego wciąż warto się szkolić i pogłębiać wiedzę na temat tego jak ją budować. We wrześniu w Brzegu Dolnym odbyło się szkolenie Budowanie strategii rozwoju organizacji, realizowane w ramach projektu Dolnośląskiej Sieci Inkubatorów NGO.

Strategia organizacji pozarządowej zawiera główne cele, sposoby działania i reguły zachowania się, związane z odległym horyzontem czasowym zarówno z punktu widzenia okresu potrzebnego do wykonania tych czynności, jak i do wystąpienia ich efektów. Stworzenie przez organizację pozarządową strategii pozwala realizować jej misję. 

W ogólnym rozumieniu strategia jest szeregiem działań, podejmowanych przez organizację, dotyczących zarówno ludzi, którzy ją tworzą, z uwzględnieniem ich unikalnych kompetencji i pomysłów, zasobów finansowych oraz źródeł pozyskiwania tych zasobów, a także otoczenia, do którego organizacja potrafi dostosować i zaadresować swoje poczynania. Dopasowanie czynności dotyczy również wnętrza organizacji, a dokładnie czynności, jakie są wykonywane, jaki wpływ mają na siebie i czy wzmacniają się wzajemnie.

Elementy procesu budowy strategii organizacji

• określenie misji, wizji i wartości podstawowych organizacji,
• zbadanie otoczenia organizacji oraz analizę uzyskanych informacji,
• ustalenie potencjału przedsiębiorstwa,
• wybór kierunku działania firmy,
• sformułowanie możliwych wariantów strategii przedsiębiorstwa.

Nie ma jednej, ogólnie przyjętej, uniwersalnej procedury tworzenia strategii rozwoju organizacji pozarządowych. Podobna sytuacja występuje w przypadku opracowań strategicznych dla jednostek samorządu terytorialnego czy też przedsiębiorstw. Możemy, oczywiście, spotkać liczne propozycje, plany, schematy rozwiązań.

W publikacji Andrzeja Raszkowskiego zatytułowanej „Elementy procesu tworzenia strategii rozwoju organizacji pozarządowych” wymienione są następujące etapy tworzenia strategii:

Diagnoza sytuacji społeczno-ekonomicznej potencjału organizacji – na tym etapie następuje całościowa diagnoza sytuacji społeczno-ekonomicznej jednostki samorządu terytorialnego, na terenie której funkcjonują NGO, jest podstawowym i nieodzownym komponentem. Jest analizą stanu aktualnego, nawiązaniem do przeszłości oraz punktem odniesienia na przyszłość.

Analiza SWOT – jest jednym z najpopularniejszych narzędzi zarządzania strategicznego; znajduje się w większości strategii, nie tylko dotyczących organizacji pozarządowych. Wykorzystaniu tego narzędzia towarzyszą najczęściej wieloetapowe warsztaty strategiczne, podczas których przedstawiciele zainteresowanych grup społecznych, instytucji mają okazję do wyrażania swoich opinii, wątpliwości, pomysłów.

Analiza PEST – służy do badania makrootoczenia organizacji. Jest interesującym komponentem strategii rozwoju, wzbogacającym ją merytorycznie.

Drzewo problemów – drzewo problemów jest narzędziem mającym na celu diagnozę najistotniejszych problemów rozwojowych, które dotyczą organizacji. Jest wykorzystywane do analizowania trudności, wąskich gardeł rozwojowych, głównych przeszkód wymagających przezwyciężania. W obliczu postawienia problemu kluczowego analizowane są jego przyczyny oraz skutki, które problem stwarza.

Analiza kluczowych trendów, tendencji w otoczeniu – właściwa diagnoza trendów, pozwala na obranie celów strategicznych, będących adekwatną odpowiedzią na zmiany w bliższym i dalszym otoczeniu. Ponadto diagnoza wymaga twórczego podejścia, przewidywania nadchodzących procesów oraz odpowiedniego poziomu wiedzy i doświadczenia. Trendy możemy diagnozować na bazie ogólnie dostępnych materiałów lub przy wsparciu własnych badań.

Określenie misji i wizji organizacji – jest to jednym z ważniejszych etapów w tworzeniu strategii rozwoju organizacji. Misja określa, w uproszczeniu, powody istnienia organizacji. Wizję można rozumieć jako obraz przyszłości, który chcemy wykreować, pożądany stan, do którego dążymy. Jest to podstawowa aspiracja, która powinna być wspólna dla wszystkich członków organizacji.

Projekcja scenariuszy rozwojowych – scenariusze rozwojowe powstają zazwyczaj na podstawie burzy mózgów, w którą zaangażowani są autorzy strategii oraz wszystkie zainteresowane osoby. Klasyczny podział na scenariusze rozwojowe dotyczy przyszłości organizacji w ujęciach: pozytywnym, neutralnym i negatywnym. Projekcja scenariuszy pozwala przygotować się na różne warianty wydarzeń w nadchodzącej przyszłości.

Cele strategiczne, operacyjne, działania –  za główny cel strategiczny, horyzontalny (nadrzędny) większość organizacji pozarządowych oraz jednostek samorządu terytorialnego przyjmuje wzrost jakości życia społeczności danego obszaru. Przez jakość życia należy rozumieć w tym przypadku połączenie materialnych aspektów życia (np. wynagrodzenie, dostępność do urządzeń infrastruktury społecznej i technicznej) oraz elementów odnoszących się do odczuwania ogólnego zadowolenia z sytuacji życiowej (np. odczuwania prestiżu z miejsca zamieszkania, stanu zdrowia, możliwości zaspokajania aspiracji zawodowych i prywatnych, pozytywnych relacji międzyludzkich).

Koncepcja promocji NGO – za jedne z ważniejszych zadań promocji możemy przyjąć rozpropagowywanie działań organizacji, budowanie jej marki, wizerunku, poprawę pozycji konkurencyjnej. 

Mierniki realizacji celów strategicznych – dobór odpowiednich wskaźników monitorujących uzależniony jest od przyjętych celów strategicznych oraz operacyjnych, a także zadań.

Proces monitoringu i ewaluacji – proces monitoringu strategii (na bazie obranych wskaźników monitorujących) pozwala kontrolować jej skuteczność, efektywność i korzyści z realizacji jej założeń oraz umożliwia ewaluację obranych kierunków rozwoju. Na bazie efektywnego monitoringu oraz ewaluacji podejmuje się bieżące działania, dopasowuje przyjęte wcześniej cele do zaistniałych sytuacji.

Budowa strategii organizacji jest długotrwała, wymaga podjęcia szeregu działań i dla początkujących może być skomplikowana. Dlatego warto się szkolić i uczyć od profesjonalistów. 

12 września w Brzegu Dolnym odbyło się szkolenie „Budowanie strategii rozwoju organizacji” realizowane  w ramach projektu Dolnośląska Sieć Inkubatorów NGO, finansowanego ze środków Programu Funduszu Inicjatyw Obywatelskich NOWEFIO na lata 2021-2030.
Organizatorem szkolenia był Inkubator NGO prowadzony przez Stowarzyszenie Integracji Społecznej PROPAGO z siedzibą w Brzegu Dolnym.

Z czego składa się strategia? Co powinna zawierać strategia rozwoju organizacji? Jakie są  korzyści z posiadania strategii? Co jest potrzebne do zbudowania strategii organizacji? Chcesz dowiedzieć się więcej? Wybierz najbliższy Lokalny Inkubator NGO, skontaktuj się i umów się na doradztwo już dziś!

Źródło:
_ Raszkowski Andrzej: Elementy procesu tworzenia strategii rozwoju organizacji pozarządowych, Nauki o Zarządzaniu. Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu, no. 3(24), 2015, pp. 123-136, DOI:10.15611/noz.2015.3.11
_ FB Stowarzyszenie Integracji Społecznej Propago
Foto: FB Stowarzyszenie Integracji Społecznej Propago