Rady działalności pożytku publicznego

Mają wzmacniać współpracę pomiędzy sektorem obywatelskim a sektorem publicznym w sposób zinstytucjonalizowany i jednocześnie profesjonalny. Mowa o radach działalności pożytku publicznego. Jakie są zadania i jak działają rady działalności pożytku publicznego?

Rada Działalności Pożytku Publicznego na szczeblu krajowym

Rada Działalności Pożytku Publicznego jest organem opiniodawczo-doradczym Przewodniczącego Komitetu do spraw Pożytku Publicznego powołanym na podstawie ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie.

Po raz pierwszy Rada Działalności Pożytku Publicznego została powołana 27 listopada 2003 r.

Posiedzenia Rady odbywają się w zależności od potrzeb, nie rzadziej jednak niż raz na dwa miesiące.
Pracami Rady kieruje dwóch współprzewodniczących, którymi są wybrani spośród członków Rady:

• przedstawiciel organów administracji rządowej i jednostek im podległych lub przez nie nadzorowanych oraz jednostek samorządu terytorialnego;
• przedstawiciel organizacji pozarządowych, związków i porozumień organizacji pozarządowych oraz podmiotów wymienionych w art. 3 ust. 3 ustawy, wybrany przez członków rady będących przedstawicielami tych organizacji, związków, porozumień i podmiotów.

Rada może powoływać stałe oraz doraźne zespoły problemowe.

Rada Działalności Pożytku Publicznego jest jedynym ciałem instytucjonalizującym zasadę dialogu obywatelskiego oraz współpracę pomiędzy sektorem publicznym a trzecim sektorem. Stanowi ona dopełnienie Instytucji realizujących zasadę dialogu społecznego i sytuuje się obok Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego, Komisji Wspólnej Rządu i Episkopatu oraz Rady Dialogu Społecznego.

Współprzewodniczący Rady przy wykonywaniu swoich zadań korzystają z pomocy Sekretarza Rady – Dyrektora Departamentu Społeczeństwa Obywatelskiego w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów.

Skład rady

Zgodnie ustawą Rada składa się z co najmniej 20 członków, w tym z:

• przedstawicieli organów administracji rządowej i jednostek im podległych lub przez nie nadzorowanych;
• przedstawicieli jednostek samorządu terytorialnego;
• przedstawicieli organizacji pozarządowych, związków i porozumień organizacji pozarządowych oraz podmiotów wymienionych w ustawie.

Członków Rady powołuje i odwołuje Przewodniczący Komitetu do spraw Pożytku Publicznego. Kadencja Rady trwa 3 lata, z wyjątkiem pierwszej kadencji, która trwała 2 lata.

RDPP działa na podstawie regulaminu przyjętego przez siebie oraz rocznego planu pracy i harmonogramu pracy.

Regulamin powinien być zgodny z ustawą o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, programem współpracy z organizacjami pozarządowymi oraz z uchwałą o powoływaniu i trybie pracy gminnej rady działalności pożytku publicznego.

Wojewódzkie, powiatowe i gminne rady działalności pożytku publicznego

Rady wojewódzkie powołuje marszałek województwa na wspólny wniosek co najmniej 50 organizacji pozarządowych. Ustawa wymaga by reprezentanci trzeciego sektora stanowili co najmniej połowę członków rady, ale nie precyzuje sposobu, w jaki mają być wybrani. Najczęściej organizowane są wybory, w których biorą udział kandydaci wystawieni przez organizacje pozarządowe. Następnie marszałek powołuje do rady te osoby, które uzyskają demokratyczny mandat.

Radę działalności pożytku publicznego na szczeblu powiatowym i gminnym powołuje organ wykonawczy właściwej jednostki samorządu terytorialnego, czyli w przypadku powiatu jest to starosta, a w przypadku gminy wójt, burmistrz albo prezydent. 

Rada powoływana jest na wspólny wniosek co najmniej 5 organizacji pozarządowych i podmiotów wymienionych w art. 3 ust. 3, działających na terenie odpowiednio – powiatu albo gminy. Rada musi być utworzona w terminie dwóch miesięcy od daty wpłynięcia wniosku.

W przypadku szczebla lokalnego tryb powoływania członków rady oraz zasady jej działania określa organ stanowiący, czyli rada powiatu lub gminy. Oznacza to, że w związku z zamiarem powołania rady pożytku publicznego, rada gminy lub powiatu powinna podjąć odrębną uchwałę lub też zawrzeć odpowiednie zasady w rocznym lub wieloletnim programie współpracy z organizacjami pozarządowymi.

Przedstawiciele organizacji pozarządowych muszą stanowić co najmniej połowę składu rady powiatowej lub gminnej. A minimalny skład rad powiatowych lub gminnych to 8 osób: 2 przedstawicieli organu stanowiącego, 2 przedstawicieli organu wykonawczego, 4 przedstawicieli organizacji pozarządowych.

Im bardziej lokalna jest rada, tym większa możliwość i uzasadnienie, aby jej członkowie reprezentujący sektor pozarządowy byli demokratycznie wybierani przez lokalne organizacje pozarządowe. Nie jest to możliwe na szczeblu krajowym, a także dużo trudniejsze na szczeblu wojewódzkim.

Umocowanie RDPP w ustawie o pożytku jest ważnym krokiem w budowaniu dialogu obywatelskiego, jednak zapisy ustawy dotyczące RDPP dają dużą elastyczność w ich tworzeniu i funkcjonowaniu. Konsekwencją jest różna jakość ich funkcjonowania – w wielu miejscach rady działają mało efektywnie. Kluczowe znaczenie, dla zwiększenia w kolejnych kadencjach efektywności działania tych ciał, ma podsumowanie ich dotychczasowej pracy, zastanowienie się nad skutecznością działania, czynnikami, które pomagają osiągnąć sukces i obszarami, które wymagają wzmocnienia.

Misja rady

Zgodnie z misją wypracowaną przez członków grup standaryzacyjnych podczas pracy nad standardami RDPP, rada działalności pożytku publicznego jest pełnoprawnym podmiotem uczestniczącym w stanowieniu i wykonywaniu prawa. Tworzy ją zespół przedstawicieli trzeciego sektora oraz władzy uchwałodawczej i wykonawczej.

Celem RDPP jest wzmocnienie roli organizacji pozarządowych w dokonywaniu zmian, które będą służyły pełniejszej realizacji konstytucyjnej zasady pomocniczości, rozumianej, jako efektywne wykorzystywanie zasobów i potencjału społeczności lokalnej, zarówno poprzez kreowanie polityk publicznych, jak i realizację zadań ze sfery pożytku publicznego.

W Twojej gminie lub w Twoim powiecie działa RDPP? Zastanawiasz się jak można usprawnić jej pracę? Chcesz wiedzieć więcej na temat rad działalności pożytku publicznego? Co od RDPP zależy? Chcesz wiedzieć więcej? Skorzystaj z bezpłatnej konsultacji z naszym doradcą. Wybierz najbliższy Lokalny Inkubator NGO, skontaktuj się i umów się na spotkanie już dziś!

Źródło: www.ngo.pl, www.poradnik.ngo.pl, www.gov.pl
Foto: www.pexels.com