Organizacje migranckie

Jakie działania prowadzić, aby włączać środowiska migranckie do życia społecznego i jak powinien wyglądać proces włączania organizacji i środowisk migranckich do aktywności społecznej – między innymi o tym dowiadujemy się z najnowszego badania pt. „Strategia Rozwoju Organizacji Migranckich i włączenia ich do głównego nurtu życia społecznego”.

My o nas dla Was

W ostatnich latach do Polski przybyło bardzo wielu cudzoziemców z zamiarem osiedlenia się na stałe. Wzrost społeczności migranckich spowodował, że wielu migrantów rozpoczęło włączać się w życie społeczne i polityczne, zaczęły powstawać nowe organizacje i grupy skupiające środowiska migranckie. Aby dowiedzieć się więcej o funkcjonujących obecnie w Polsce organizacjach i inicjatywach migranckich – Fundacja Instytut Spraw Publicznych przeprowadziła projekt pod nazwą „My o nas dla Was – wiedza na rzecz organizacji migranckich”, który był realizowany od 1 kwietnia 2021 roku do 30 kwietnia 2023 roku, i którego celem była diagnoza sytuacji organizacji oraz inicjatyw migranckich i uchodźczych w Polsce. W ramach tego projektu powstała publikacja napisana przez Annę Dolińską i Katarzynę Chimiak. Publikacja zatytułowana jest „Strategia Rozwoju Organizacji Migranckich i włączenia ich do głównego nurtu życia społecznego”.

Organizacje migranckie

Pod pojęciem organizacji migranckich rozumiemy wszystkie inicjatywy społeczne założone i koordynowane przez osoby z doświadczeniem migracji lub uchodźstwa, reprezentujące interesy społeczności migranckich lub uchodźczych oraz realizujące działania na rzecz tych społeczności lub grup.

Na koordynatorów takich organizacji wybierano najczęściej osoby z doświadczeniem migracji lub uchodźców. Wynikało to z roli jaką ma do spełnienia taki koordynator, a mianowicie, ma on za zadanie:

– Reprezentowanie interesów różnych społeczności migranckich i uchodźczych w kontaktach z administracją publiczną, mediami i innymi organizacjami społecznymi.

– Tworzenie grup wsparcia dla osób z doświadczeniem migracji i pomaganie im w integracji w kraju przyjmującym.

– Upowszechnianie wiedzy eksperckiej na temat kraju pochodzenia danej społeczności migranckiej – jego kultury, sytuacji politycznej.

– Propagowanie dialogu międzykulturowego i różnorodności społecznej.

Strategia

Włączanie osób – migrantów, którzy zamieszkali w Polsce do głównego nurtu życia społecznego, autorki badania definiują jako proces, w którym osoby te mają równy dostęp do zasobów i możliwości, które zapewniają pełne uczestnictwo w życiu społecznym i ekonomicznym społeczeństwa przyjmującego. Obejmuje to zapewnienie edukacji, pracy, opieki zdrowotnej, mieszkań, a także możliwości uczestnictwa w kulturze i polityce lokalnej oraz ogólnokrajowej. Przez włączanie organizacji migranckich do głównego nurtu życia społecznego rozumiemy tworzenie warunków, aby organizacje tego typu mogły nie tylko funkcjonować na takich samych zasadach jak inne organizacje pozarządowe zarejestrowane w Polsce, lecz również były zauważane przez innych aktorów życia społecznego i traktowane przez nich po partnersku, były włączane w procesy konsultacji społecznych, zapraszane do dyskusji i współpracy.

Kolejnym punktem strategii powinno być tworzenie i wdrażanie przez organizacje migranckie, krajowych i lokalnych polityk integracyjnych, które będą skierowane do  osób z doświadczeniem migracji. 

Autorki zwracają uwagę, że proces włączania organizacji migranckich i środowisk migranckich do głównego nurtu życia społecznego na poziomie lokalnym nie musi opierać się wyłącznie na zaangażowaniu władz samorządowych. Mimo, iż samorządy odgrywają ogromną rolę – ze względu na dostępne zasoby kadrowe, lokalowe i finansowe, a także mandat społeczny wynikający z wyborów demokratycznych – to istnieje wiele innych instytucji, które mogą odegrać ważną rolę w tym procesie. Na przykład organizacje pozarządowe i inicjatywy społeczne mogą pomóc w propagowaniu dialogu międzykulturowego oraz w aktywnym uczestnictwie migrantów w życiu lokalnym. Mogą także wspierać proces integracji przez organizację różnego rodzaju warsztatów, szkoleń i imprez kulturalnych, które pozwalają na lepsze zrozumienie potrzeb i problemów migrantów.

Kolejną bardzo ważną płaszczyzną, gdzie mogą być podejmowane skuteczne działania zmierzające do integracji migrantów jest biznes. Miejsca pracy, staże, szkolenia skutecznie mogą wpłynąć na proces aktywizacji migrantów w życiu społecznym.

Ważną rolę w procesie integracji mogą odegrać instytucje edukacyjne, zapewniając migrantom dostęp do edukacji oraz wsparcie w nauce języka. Mogą także propagować wzajemne zrozumienie i dialog międzykulturowy przez organizację różnego rodzaju wydarzeń i projektów edukacyjnych.

W raporcie wymienione są trzy cele strategiczne, które uszczegółowione zostały celami operacyjnymi. Ich realizacja umożliwi wprowadzenie w życie strategii rozwoju organizacji migranckich.

Pierwszy cel strategiczny to: inkluzywne społeczności, inkluzywne samorządy.

Cel ten ma być osiągnięty poprzez urzeczywistnienie dwóch celów operacyjnych:

• traktowanie osób z doświadczeniem migracji czy uchodźstwa jako pełnoprawnych mieszkańców miast 
• poprzez tworzenie warunków włączania nowo przybyłych mieszkańców do głównego nurtu życia społecznego.

Drugi cel strategiczny to: silne i aktywne organizacje migranckie.

Aby go zrealizować należy:

• Aktywizować cudzoziemców do działania na rzecz swoich środowisk
• Podnosić kompetencje ludzi i organizacji
• Dążyć do stabilnej sytuacji finansowej organizacji i działań w perspektywie długofalowej
• Wspierać integrację migrantów i migrantek w Polsce przez tworzenie im warunków współpracy ze społeczeństwem przyjmującym

Trzeci cel strategiczny to: efektywna komunikacja między różnymi członkami wspólnot lokalnych.

Cel zostanie osiągnięty poprzez:

• Dążenie do prostej i przejrzystej komunikacji
• Współpracę, żeby osiągnąć lepsze rezultaty wspólnych działań
• Korzystanie z możliwości aktywnego rzecznictwa w swojej sprawie

W podsumowaniu, autorki publikacji piszą:
Aby efektywnie włączać nowo przybyłych mieszkańców do głównego nurtu życia społecznego, potrzebna jest współpraca międzyinstytucjonalna oraz łączenie wysiłków organizacji pozarządowych, samorządów i instytucji państwowych.
Często w podejściu władz miasta wobec cudzoziemców brakuje stanowczej postawy, że migranci to są nowi mieszkańcy, płacą podatki, a ich potrzeby powinny być brane pod uwagę tak, jak się to dzieje w wypadku innych grup społecznych.
Jednocześnie organizacje i inicjatywy migranckie powinny dbać o zgłaszanie swoich potrzeb i problemów, podejmować (współ)działania na rzecz swoich środowisk i prowadzić aktywne rzecznictwo, tak aby ich głos i perspektywa były widoczne dla decydentów.

Jeśli chcesz być na bieżąco zapisz się do naszego Newslettera!

Źródło: Dolińska Anna, Chimiak Katarzyna, Strategia Rozwoju Organizacji Migrankich i włączenia ich do głównego nurtu życia społecznego, Warszawa, 2023
Foto: FB My o nas dla Was. Wiedza na rzecz organizacji migranckich