Jak Polacy postrzegają organizacje pozarządowe?

Jak Polacy postrzegają organizacje pozarządowe? Jaki jest poziom zaufania do NGO-sów? Co społeczeństwo najbardziej ceni w ich działalności? Odpowiedzi na te pytania znajdziemy w najnowszym raporcie Stowarzyszenia Klon/Jawor “Ufamy, ale… Polki i Polacy o organizacjach pozarządowych. Raport z badań 2023”. 

Organizacje pozarządowe powinny dbać o swój wizerunek, ponieważ, między innymi ma on wpływ na poziom zaangażowania społecznego w działania organizacji pozarządowych. Dlatego ważne jest to, jak są one postrzegane przez obywateli.

Dobra wiadomość jest taka, że organizacje pozarządowe cieszą się zaufaniem 63% Polaków i blisko tyle samo procent obywateli uważa, że są one potrzebne. I jest to 7 procent więcej niż w 2020 roku. Ten wynik jeszcze bardziej cieszy biorąc pod uwagę raport z 2015 r. „Wizerunek organizacji pozarządowych”, w którym zaufanie do NGO miało 50 % badanych.

W najnowszym raporcie Stowarzyszenia Klon/Jawor “Ufamy, ale… Polki i Polacy o organizacjach pozarządowych. Raport z badań 2023” brak zaufania wobec organizacji pozarządowych deklaruje relatywnie niewielka grupa osób jest to 23% badanych.

Większe zaufanie do organizacji pozarządowych mają osoby ze średnim lub wyższym wykształceniem, aktywne zawodowo, z zamożniejszy gospodarstw domowych i małych miast liczących do 20 tys. mieszkańców i mieszkanek. Innym ważnym czynnikiem, który sprawia, że dana osoba ma zaufanie do stowarzyszeń i fundacji jest doświadczenie osobistych kontaktów z organizacją. Osoby, które deklarują, że działają w NGO, wspierają ich działania lub osobiście z nich korzystają mają najwyższy poziom zaufania. 75% z nich ufa organizacjom. W grupie Polek i Polaków, którzy nie zetknęli się z działaniami organizacji społecznych, zaufanie zaś znacznie spada i tylko 52% z nich deklaruje, że ufa NGO.

Porównanie wyników badań Stowarzyszenia Klon/Jawor realizowanych w marcu 2023 roku i w listopadzie 2020 roku pokazuje, że obszary działania organizacji społecznych, z jakimi Polacy mają kontakt, są ściśle powiązane z bieżącą sytuacją społeczno-polityczną.

Z Raportu wynika, że aż 40 % Polaków nie miało styczności z organizacjami pozarządowymi. 

Osoby, które miały kontakt z organizacjami pomocowymi w ubiegłym roku, miały go najczęściej w obszarze pomocy Ukrainie. W raporcie podsumowującym rok 2022 dużo miejsca poświęcono pomocy Ukrainie i Uchodźcom, bo to właśnie wojna na Ukrainie zdominowała ekonomiczno-społeczne potrzeby głównie obszarze pomocowym. Na drugim miejscu znalazła się pomoc zwierzętom (47%), a na trzecim miejscu pomoc społeczna(45%).

Z raportu wynika, że 56% Polaków pozytywnie ocenia zaangażowanie NGO w pomoc Ukrainie. Co ciekawe działania organizacji pozarządowych w działania na rzecz Ukrainy są oceniane za bardziej skuteczne i efektywne niż działania rządowe i samorządowe.

W badaniu zapytano także Polaków, jakie mają skojarzenia z „organizacją pozarządową”. Okazało się, że dominującym skojarzeniem jest niezależność od rządu i polityki. Kolejnymi powszechnymi skojarzeniami są „pomoc”, „wsparcie” oraz „fundacja”, czyli popularna forma prawna organizacji pozarządowych. Inne  konotacje są związane z działalnością non-profit, konkretnym celem działania i formą prawną stowarzyszenia. Skojarzenia respondentów z organizacjami pozarządowymi są w zdecydowanej większości neutralne lub pozytywne. Negatywne skojarzenia pojawiają się zaledwie u 2% badanych. Ten odsetek się nie zmienia od kilku  lat. W raporcie z 2015 roku „Wizerunek organizacji pozarządowych”, także 2% Polaków mówiło o nieuczciwości lub nadużyciach finansowych. Podejrzenia o nieuczciwość respondenci wiążą z obracaniem wielkimi sumami pieniędzy przez duże i najbardziej rozpoznawalne fundacje.

Z tegorocznego Raportu wynika, że NGO są postrzegane głównie jako organizacje świadczące pomoc, działające na rzecz osób potrzebujących, w tym chorych, osób z niepełnosprawnością, dzieci, seniorów i zwierząt. Polacy wiedzę na temat organizacji pozarządowych czerpią głównie w mediów. To może wyjaśniać dlaczego Polakom organizacje pozarządowe kojarzą się ze …zbiórkami charytatywnymi. W rzeczywistości stosunkowo niewiele organizacji korzysta z takiego rozwiązania. W 2021 roku 9% wszystkich NGO zadeklarowało przychody ze zbiórek publicznych.

Kolejnym skojarzeniem Polaków z NGO-sami wynikającym ze stereotypowego myślenia jest to, że osoby pracujące w organizacjach pozarządowych robią to charytatywnie nie pobierając za to wynagrodzenia. 

Fakty jednak wyglądają inaczej: w 2021 roku niemal dwie na trzy organizacje (65%) płaciły za wykonywaną dla nich pracę, a 35% organizacji pozarządowych opierało się wyłącznie na pracy społecznej („Kondycja organizacji pozarządowych 2021”, Stowarzyszenie Klon/Jawor). Organizacje te często świadczą bowiem specjalistyczną pomoc np. osobom starszym, osobom z niepełnosprawnościami, dzieciom czy młodzieży, co wymaga wysokich kwalifikacji personelu i odpowiedniego wynagrodzenia.

Kolejnym istotnym wynikiem badań jest to, że 55 % Polek i Polaków uważa, że NGO skuteczniej dostarczają pomocy potrzebującym niż instytucje państwowe oraz 62% Polaków uważa, że organizacje pozarządowe są w Polsce potrzebne.

45% Polaków uważa, że większość organizacji pozarządowych działa na rzecz wizji przyszłości. Natomiast 55% respondentów uważa, że NGO pełnią ważną funkcję, patrząc władzy na ręce.

Najbardziej docenianą cechą w organizacjach społecznych przez Polaków jest ukierunkowanie na cel. 70% polskiego społeczeństwa dostrzega celowość w działaniach organizacji. Wysoko oceniono również wrażliwość na potrzeby innych oraz kompetencje i profesjonalizm stowarzyszeń i fundacji. Co ważne, wszystkie badane cechy zostały lepiej ocenione w 2023 roku niż w 2020 roku, a tylko między 12 a 16% Polek i Polaków uważa, że organizacje nie są uczciwe, skuteczne, przejrzyste, kompetentne, wrażliwe na potrzeby innych czy ukierunkowane na cel.

Jeśli chcesz być na bieżąco – zapisz się do naszego Newslettera!

Źródło: Raport Stowarzyszenia Klon/Jawor “Ufamy, ale… Polki i Polacy o organizacjach pozarządowych. Raport z badań 2023”