Dlaczego statut jest najważniejszym dokumentem organizacji pozarządowej?

Statut określany jest jako konstytucja organizacji pozarządowych. Dlatego napisaniu statutu warto poświęcić dużo czasu, gdyż powinien być ”uszyty na miarę” danej organizacji. To jego zapisy będą później rozstrzygały o możliwości podjęcia pewnych działań przez organizację. Warto zadbać o to, by napisać statut w miarę prosto, logicznie, bez zbędnych szczegółów, ale też bez braków utrudniających działania.

Rola statutu w organizacjach pozarządowych

Statut, czyli najważniejszy wewnętrzny dokument organizacji stanowi pisemnie potwierdzoną informację o zasadach działania danej organizacji pozarządowej. To on wyznacza granice jej działalności. Każda jej aktywność powinna być z nim zgodna i nie może zaprzeczać statutowi. 

W statucie znajdują się odpowiedzi na pytania o m.in. cele organizacji, odbiorców działań, rodzaje prowadzonych aktywności (w tym prowadzenie działalności gospodarczej), kompetencje władz, pochodzenie majątku. Statut mówi również o tym, jaką działalność statutową prowadzi organizacja.

Podobnie jak w przypadku fundacji, statut stowarzyszenia stanowi jego „konstytucję” określającą zasady jego działania i zawierającą najważniejsze informacje o nim. Stanowi on również źródło wiedzy na temat danego stowarzyszenia czy fundacji dla potencjalnych sponsorów bądź grantodawców. 

Działalność statutowa organizacji

Działalność statutowa to działalność organizacji pozarządowej (fundacji, stowarzyszenia) – zgodna z jej statutem, w którym wymienione są cele działalności oraz wskazane sposoby ich realizacji. 
To, jaki rodzaj działalności statutowej organizacja może prowadzić, wynika z opisu w statucie (sprawdzamy zapisy mówiące o celach i sposobach ich realizacji).

Co powinien zawierać statut?

Szczegółowe wytyczne co musi zawierać statut stowarzyszenie są zawarte w art. 10 ust. 1 ustawy – Prawo o stowarzyszeniach. W statucie muszą się więc znaleźć następujące, podstawowe informacje o organizacji. Zgodnie z przepisami, statut powinien zawierać i określać: 

• Nazwę organizacji,
• Siedzibę i teren działania,
• Cele i sposoby ich realizacji,
• Informację o członkach stowarzyszenia (m.in. sposób nabycia, przyczyny utraty członkostwa, prawa i obowiązki członka),
• Informację o władzach (m.in. rodzaje, sposób ich wyboru, kompetencje, tryb pracy),
• Informację o wynagradzaniu członków zarządu za czynności wykonywane w związku z pełnioną funkcją (jeśli stowarzyszenie przewiduje taką możliwość),
• Sposób podejmowania decyzji, czyli warunki ważności uchwał,
• Źródła majątku, czyli informacje o tym, skąd stowarzyszenie będzie miało pieniądze na działalność (sposób uzyskiwania środków i płacenia składek członkowskich),
• Sposób reprezentowania stowarzyszenia, w szczególności zaciągania zobowiązań majątkowych,
• Zasady wprowadzania zmian w statucie,
• Sposób rozwiązania się stowarzyszenia.

Statut może też zawierać inne niż powyższe regulacje – np. o oddziałach lub działalności gospodarczej. Od 20 maja 2016 roku stowarzyszenie może wynagradzać członków zarządu za czynności związane z pełnioną funkcją. Organizacja, która chce skorzystać z tej możliwości musi najpierw zapisać ją w statucie.

Statut powinien też być napisany w miarę prosto, logicznie, bez zbędnych szczegółów, ale też bez braków utrudniających działania.

Uchwalenie statutu

• W przypadku fundacji statut jest pisany i uchwalany przez fundatora/fundatorów. Fundator może też udzielić pełnomocnictwa, w tym zakresie, innej osobie.
• W przypadku stowarzyszenia statut jest uchwalany przez członków założycieli na zebraniu założycielskim.

Tak uchwalony statut jest jednym z załączników do dokumentów rejestrowych fundacji, stowarzyszenia składanych do Krajowego Rejestru Sądowego.

Statut fundacji musi być zgodny z aktem fundacyjnym oraz obowiązującym prawem. Zostaje on uprawomocniony od momentu zatwierdzenia go przez sąd. 

Statut stowarzyszenia, fundacji musi być dołączony do wniosku o zarejestrowanie organizacji w Krajowym Rejestrze Sądowym (KRS). Sąd sprawdza, czy wszystkie zapisane w statucie postanowienia są zgodne z prawem. Jeśli tak, rejestruje stowarzyszenie, fundację, rejestrując także ich statut.

Statut jest prawomocny, czyli obowiązuje, od momentu zatwierdzenia go przez KRS. Ponadto każda zmiana w statucie wymaga zgłoszenia do KRS.

Chcesz napisać statut dla swojej organizacji lub go zweryfikować? Nie wiesz czy statut organizacji zawiera wszystkie aktualne zapisy? Nasi doradcy pomogą. Umów się na bezpłatne spotkanie z jednym z naszych doradców. Wybierz najbliższy Lokalny Inkubator NGO, skontaktuj się i umów się na doradztwo już dziś!

Źródło: www.fundacjarc.org.pl
Foto: www.pexels.com