Zatrudnienie w organizacjach pozarządowych pracowników etatowych
Pracownicy etatowi najczęściej zatrudniani byli przez organizacje zajmujące się rynkiem pracy, aktywizacją zawodową, a także sprawami zawodowymi, pracowniczymi, branżowymi – tak wynika z raportu Głównego Urzędu Statystycznego z 2020r. Dowiedz się, co jest największą przeszkodą w zatrudnianiu pracowników na etat oraz jak sytuacja zatrudnienia w NGO zmieniła się na przestrzeni ostatnich 20 lat.
Pisaliśmy już na temat zatrudnienia w NGO przy okazji Raportu o Kondycji organizacji pozarządowych Trendy 2002-2022 r. Przypomnijmy, że według Raportu na przestrzeni 20 lat zmieniło się podejście do zatrudnienia w organizacjach pozarządowych. W tym czasie znacznie zwiększyła się liczba organizacji zatrudniających pracowników, którzy otrzymują wynagrodzenie za pracę w organizacjach pozarządowych, tym samym zmniejsza się liczba osób, które pracują społecznie w sektorze NGO.
W przypadku stowarzyszeń i fundacji najczęściej mamy do czynienia z zatrudnieniem w oparciu o tzw. umowy cywilnoprawne — umowę zlecenie lub umowę o dzieło.
Tego typu zatrudnienie najczęściej jest praktykowane przy różnych projektach realizowanych przez organizacje. Na umowę zlecenie organizacje najczęściej zatrudniają szkoleniowców, opiekunów czy trenerów. Umowa zlecenie charakteryzuje się krótkim czasem obowiązywania i dużą elastycznością. Umowa o dzieło pojawia się rzadziej — dzieło jest rozumiane jako wytwór, który jest charakterystyczny i indywidualny.
Najrzadziej organizacje zatrudniają na podstawie umowy o pracę. Umowa ta wiąże się z największą stabilnością zatrudnienia. Każdorazowo przy zatrudnieniu należy pamiętać o ewentualnych obowiązkach względem Urzędu Skarbowego oraz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. W odpowiednim czasie danego pracownika należy zgłosić do ZUS, odprowadzić określone składki i zapłacić zaliczkę na podatek.
Ze wspomnianego wyżej raportu dowiadujemy się, co było powodem tego, że na przestrzeni tych kilkudziesięciu lat zwiększyło się zatrudnienie etatowe. Według badań czynniki, które temu sprzyjały to:
- Kryzys kapitału ludzkiego w organizacjach pozarządowych.
- Zmniejszająca się baza członkowska i wolontariacka.
- Poprawa sytuacji ekonomicznej sektora społecznego.
- Profesjonalizacja sektora społecznego.
Raport wskazuje też na główne przeszkody w zatrudnianiu pracowników na etat:
- Brak ciągłości finansowania pracowników – źródłem finansowania organizacji są głównie realizowane projekty to powoduje niestabilność dochodów.
- Wymagania grantodawców dotyczące rodzajów umów czy stawek wynagrodzeń pracowniczych.
- Pracownicy etatowi to duże zobowiązanie dla organizacji.
Między 2010 a 2020 r. przeciętne zatrudnienie etatowe w sektorze społecznym wzrosło ze 114 tys. do 150 tys. etatów.
Z raporty wynika też, że „na etat” zatrudniają zasobne organizacje z dużych miast i one, powiększając swoje zespoły, generują coraz więcej pozarządowych miejsc pracy. Jednocześnie mniejszym organizacjom, z mniejszych miejscowości, trudniej jest wytworzyć choćby jeden etat i tym samym awansować do puli organizacji zatrudniających pracowniczki i pracowników.
Badanie GUS: Sektor Non- Profit w 2020 roku
Praca płatna nie jest niezbędnym zasobem do prowadzenia działalności rejestrowych organizacji non-profit. Blisko 2/3 spośród badanych organizacji w ogóle nie korzystało z takiej pracy (61,6%), przy czym brak personelu płatnego deklarowały w najwyższym stopniu koła gospodyń wiejskich (97,3%), ochotnicze straże pożarne (96,2%) oraz kółka rolnicze (78,0%).
Wśród organizacji korzystających z pracy płatnego personelu popularniejsze było korzystanie wyłącznie z pracy świadczonej w ramach umów cywilnoprawnych (24,1%) niż zatrudnianie personelu etatowego (14,2%). Większym niż przeciętny udziałem organizacji deklarujących personel zatrudniony w ramach umów cywilnoprawnych charakteryzowały się stowarzyszenia sportowe (45,1%) i koła łowieckie (33,1%). Wśród podmiotów zatrudniających na podstawie stosunku pracy przeważały takie, które deklarowały maksymalnie 5 pracowników etatowych. Jedynie 2,3% organizacji można określić jako relatywnie duże z punktu widzenia potencjału zatrudnieniowego, gdyż zatrudniały w ramach umów o pracę co najmniej 20 osób.
Brak pracowników etatowych najczęściej deklarowały organizacje zajmujące się ratownictwem (95,2%). Relatywnie często bez wsparcia pracowników zatrudnionych na umowę o pracę działalność prowadziły organizacje zajmujące się rozwojem lokalnym, społecznym i ekonomicznym (83,4%), a także ochroną środowiska (72,5%). Najwyższy odsetek organizacji zatrudniających wyłącznie w ramach umów cywilnoprawnych był wśród organizacji prowadzących działalność w zakresie sportu, turystyki, rekreacji, hobby (38,3%), łowiectwa (32,4%) oraz edukacji i wychowania, działalności naukowo-badawczej (29,5%). Z kolej pracownicy etatowi najczęściej zatrudniani byli przez organizacje zajmujące się rynkiem pracy, aktywizacją zawodową (50,3%) a także sprawami zawodowymi, pracowniczymi, branżowymi (48,2%).
Łącznie w organizacjach non-profit na koniec 2020 r. w ramach stosunku pracy zatrudnionych było 181,2 tys. osób, w tym dla 149,7 tys. osób organizacje te stanowiły główne miejsce pracy. Ze względu na powszechność zatrudnienia w niepełnym wymiarze czasu pracy, przeciętna liczba zatrudnionych w rejestrowych organizacjach non-profit w całym 2020 r. była niższa od liczby osób pracujących na koniec roku i wyniosła 150,1 tys. etatów.
Chcesz zatrudnić pracownika na etat w swojej organizacji? Nie wiesz jakie się z tym wiążą obowiązki? Nie wiesz jak się do tego przygotować? Nasi doradcy pomogą. Umów się na bezpłatne spotkanie z jednym z naszych doradców. Wybierz najbliższy Lokalny Inkubator NGO, skontaktuj się i umów się na doradztwo już dziś!
Źródło: GUS: Sektor non-profit w 2020 r. Stowarzyszenia, fundacje, społeczne podmioty wyznaniowe, samorząd gospodarczy i zawodowy
Raport Stowarzyszenia Klon-Jawor „Kondycja Organizacji Pozarządowych trendy 2002- 2022”
Foto: www.pexels.com
