Kondycja psychiczna dzieci i młodzieży w Polsce

„MŁODE GŁOWY. Otwarcie o zdrowiu psychicznym” to projekt, którego celem jest diagnoza dotycząca kondycji psychicznej dzieci i młodzieży. Jest to największe w Polsce, bezpłatne badanie zdrowia psychicznego, poczucia własnej wartości, sprawczości dzieci i młodzieży. Niestety wyniki tych badań nie są optymistyczne.

W anonimowym badaniu MŁODE GŁOWY Fundacji UNAWEZA udział wzięło 184.000 uczniów w wieku 10-19 lat ze szkół podstawowych i ponadpodstawowych z całej Polski. Badanie zostało koordynowane przez Fundację Dbam o Mój Z@asięg w ramach programu Szkoła Odpowiedzialna Cyfrowo od 25 października 2022 r. do 10 marca 2023 r. Projekt jest także kampanią profilaktyczną skierowaną do młodych ludzi, rodziców i nauczycieli.

Inicjatorką projektu jest prezeska fundacji UNAWEZA, znana podróżniczka i dziennikarka Martyna Wojciechowska. 

– To długofalowy projekt, który ma doprowadzić do polepszenia sytuacji psychicznej i zdrowotnej młodych ludzi. Chcemy budzić do życia i budować w nich przekonanie, że mogą poradzić sobie z wyzwaniami. A w razie potrzeby, żeby wiedzieli jak i gdzie sięgać po pomoc. Chcemy, żeby zaczęli myśleć o sobie lepiej i poczuli się bardziej sprawczy. Po prostu. – tak o projekcie mówi Martyna Wojciechowska.

Zatrważające wyniki badań

1. Stres dnia codziennego przerasta 81,9 % osób.

2. Co trzecie dziecko nie ma chęci do życia – 8,8% dzieci w Polsce deklaruje, że podjęło próbę samobójczą (szacunkowo może to być aż 340 tysięcy młodych osób, według GUS w Polsce jest 3 863 630 osób w wieku 10-19 lat, stan z 31.12.2021 r.), a myślało o niej 39,2% uczniów (można szacować, że to nawet 1,5 miliona osób)

3. Prawie 70% badanych, nigdy nie korzystało ze wsparcia psychologa w szkole i poza szkołą.

4. Połowa uczniów ma skrajnie niską samoocenę a, co trzeci jest swoim największym krytykiem, odchudza się lub ćwiczy ponad swoje siły.

5. Co szóste dziecko się okalecza (16%), a blisko połowa ma zaburzenia odżywiania – kompulsywnie się objada lub głodzi. Prawie 40% ogląda materiały prezentujące przemoc w sieci.

6. Dla ponad połowy młodych największym wsparciem jest rodzina, a dopiero potem koledzy i nauczyciele.

Z raportu wynika, że głównymi problemami z którymi zmagają się młodzi, jest brak motywacji do działania (52,4%), problemy z brakiem koncentracji uwagi (38,1%), gorsze samopoczucie psychiczne (36,3%), kłopoty w nauce (30,6%) i problemy ze snem (37%). Aż 10,5% uczniów przyznało, że w ich opinii, w ich życiu nie ma ani jednej osoby, która w pełni je przyjmuje i akceptuje.

I na koniec przerażające statystyki: według danych Policji w 2022 r. odnotowano ponad 2031 prób samobójczych młodych ludzi. To o 140 proc. więcej niż w roku 2020!

W obliczu tragedii, która przez ostatnie tygodnie rozgrywała się w przestrzeni publicznej, mianowicie chodzi o zakatowanego przez ojczyma 8-letniego Kamilka z Częstochowy, jak bumerang wraca problem braku sprawnych mechanizmów w zapobieganiu przemocy domowej. Co robić? Jak reagować? Jak zwiększyć wrażliwość innych na krzywdę i wreszcie jak usprawnić mechanizmy instytucjonalne i rozwiązania prawne, aby nie dochodziło do podobnych dramatów?

W raporcie czytamy:
Jednym z powodów, dla których ludzie (w tym rówieśnicy) nie udzielają sobie wzajemnego wsparcia, pozostaje brak takich umiejętności. Z tego powodu należy prowadzić szeroko zakrojoną psychoedukację, nastawioną na rozwijanie kompetencji udzielania sobie wzajemnie pierwszej pomocy psychologicznej; w tym warto postawić nacisk na rozwijanie empatii i wrażliwości na krzywdę innych osób, kształtowanie poczucia odpowiedzialności wobec innych, rozpoznawanie przemocy, umiejętność reagowania w sytuacjach dręczenia, a także umiejętność sięgania po profesjonalną pomoc.

Dlatego potrzebna jest współpraca wszystkich instytucji i organizacji w zakresie przeciwdziałania przemocy domowej; wsparcie programów dla sprawców przemocy domowej oraz wsparcie programów dla szkół i dla rodziców, w tym rozwiązań niezbędnych do monitorowania efektów tych programów. Potrzebne jest także wsparcie finansowe umożliwiające prowadzenie superwizji i szkoleń dla prowadzących wyżej wymienione programy.

Raport jako punkt wyjścia do kolejnych działań Fundacji

Działania Fundacji UNAWEZA mają zwrócić uwagę na problemy ze zdrowiem psychicznym wśród młodych, wskazać związane z tym wyzwania i przyczynić się do normalizacji sięgania po pomoc. W ramach raportu opublikowano 40 rekomendacji, dzięki którym będzie można poprawić ich jakość życia psychicznego dzieci i młodzieży.

Na podstawie opracowanych wyników powstaje kompleksowa oferta edukacyjna z konkretnymi narzędziami dla dzieci i rodziców oraz nauczycieli, w tym:

● Ogólnodostępny program profilaktyczny z praktycznymi materiałami dla uczniów, nauczycieli i rodziców, który będzie dostępny już w nadchodzącym roku szkolnym;

● „Złoty standard” pomocy psychologicznej dla wszystkich szkół w kraju — czyli konkretne rozwiązania służące ochronie zdrowia psychicznego uczniów;

● Opracowane przez ekspertów rekomendacje, pakiety wsparcia dla nauczycieli, rodziców oraz dzieci.

Jeśli chcesz być na bieżąco – zapisz się do naszego Newslettera!

Źródło:
Dębski M., Flis J. (2023). MŁODE GŁOWY. Otwarcie o zdrowiu psychicznym. Raport z badania dotyczącego zdrowia psychicznego, poczucia własnej wartości i sprawczości wśród młodych ludzi w Polsce, Fundacja UNAWEZA, Warszawa