Kapitał żelazny

Zapewnia poczucie bezpieczeństwa i niezależności, jest narzędziem gwarantującym długoterminowe i stabilne źródło finansowania celów statutowych organizacji pozarządowych – to tylko niektóre zalety kapitału żelaznego. Czym jest i dlaczego warto go budować?

Kapitał żelazny (ang. endowment) to środki finansowe, które organizacja zdobywa i gromadzi po to, by czerpać z nich zyski przeznaczane na realizację jej celów statutowych. Stanowi on ważne, stabilne i trwałe źródło finansowania działań podejmowanych przez organizację. W jaki sposób?

Pieniądze gromadzone w ramach kapitału żelaznego są inwestowane w bezpieczne instrumenty, takie jak obligacje skarbu państwa, metale szlachetne albo nieruchomości. Wypracowany w ten sposób zysk wraca do organizacji i przeznaczany jest na realizację celów statutowych. 

 Istnieje kilka głównych celów tworzenia kapitału żelaznego:

• utrzymanie niezależności finansowej,
• rozwój prowadzonych programów i tworzenie nowych,
• zapobieganie okresowej utracie płynności finansowej,
• zastąpienie malejącego źródła istniejących dochodów.

Generalną zasadą środków gromadzonych w ramach kapitału jest ich nienaruszalność oraz stałe pomnażanie.

Pomnażanie kapitału żelaznego jest procesem długoterminowym, który wymaga od organizacji pozarządowych, zmiany  organizacyjnej w funkcjonowaniu oraz zmiany sposobu myślenia co do źródeł finansowania i przeprowadzania licznych analiz. Przede wszystkim potrzebne jest przygotowanie wieloletniego planu inwestycyjnego i finansowego. 

Możliwości pomnażania przez NGO zgromadzonych środków finansowych jest wiele.
Organizacje pozarządowe w Polsce mogą inwestować swoje nadwyżki finansowe, w tym także kapitały żelazne, które mają przynosić zyski w perspektywie czasowej, aby organizacja w sposób długofalowy mogła realizować swoją misję i budować niezależność finansową i stabilność.

Organizacje mają do dyspozycji kilka rozwiązań – najbardziej popularne z nich to:
• lokaty bankowe,
• obligacje,
• fundusze inwestycyjne.

Stworzenie kapitału żelaznego uważane jest zazwyczaj jako kolejny, znaczący etap rozwoju organizacji. Budowanie kapitału żelaznego w organizacji pozwala na uzyskanie niezależności ekonomicznej i zapobiega potencjalnym problemom z zapewnieniem płynności finansowej. Oparcie działalności w całości lub części na kapitale żelaznym umożliwia uniezależnienie od innych, zewnętrznych źródeł finansowania, pozwala na prowadzenie długoterminowej przemyślanej polityki finansowej, a także daje poczucie stabilności zarówno pracownikom organizacji, jak i jej beneficjentom.

Ponadto organizacja z kapitałem żelaznym, czyli posiadająca stabilne zaplecze finansowe staje się wiarygodnym partnerem dla podmiotów prywatnych czy publicznych, liderem lokalnym mającym możliwość planowania swoich działań i wdrażania zmian w perspektywie wieloletniej.

Zdaniem ekspertów, organizacje, które podołają jego budowie, zrobią znaczący krok w stronę finansowej i organizacyjnej stabilizacji. Bez niej beneficjenci nie mogą mieć pewności, czy pomoc, którą obecnie otrzymują, dotrze do nich także w przyszłości.

Największą barierą w budowaniu kapitału żelaznego chyba zawsze pozostanie dostęp do finansowania. Fundraising zawierający także cele inwestycyjne powinien być dobrze przemyślany, również z perspektywy ogólnych szans powodzenia projektu w świetle misji organizacji (tj. czy w ogóle znajdą się chętni, aby wesprzeć taki projekt). Jednak, niezależnie od strategii na zdobycie środków, a także od kompetencji finansowych i strategicznej wizji czym ma być kapitał, obszarem równie mocno wpływającym na powodzenie przedsięwzięcia jest kontekst regulacyjny. Nawet jeśli wykształcimy doskonały zespół pozyskujący środki, wzmocnimy kompetencje i przejrzyście zaplanujemy zarządzanie, to musimy spotkać się z darczyńcami w bezpiecznej przestrzeni, w której ich powierzenie nam środków finansowych na tak odległy i długodystansowy cel będzie dla nich miało sens. 

Tą przestrzenią powinny być m.in. przejrzyste regulacje dotyczące kapitałów żelaznych. Szanse są dokładnie w tym samym obszarze. Regulacyjne „odblokowanie” potencjału organizacji pozarządowych do elastycznego zarządzania przychodami, oraz zdefiniowanie kapitału żelaznego jako mechanizmu umożliwiającego lub wspomagającego realizację celów statutowych, może doprowadzić do rozwoju trzeciego sektora w stronę profesjonalnego zarządzania finansami i przyrostu kapitału NGO. Umożliwiłoby to także dalszy rozwój szeroko rozumianej ekonomii społecznej, zwłaszcza tej lokalnie i oddolnie zarządzanej.

Dodatkowo, stymulantem dla dalszego rozwoju filantropii w Polsce z pewnością byłyby zmiany w przepisach dotyczących odpisów podatkowych na cele społeczne. Obowiązujący limit odliczenia maksymalnie 6% dochodu osób fizycznych i 10% dochodu osób prawnych na te cele w sprzyjającym podatkowo środowisku mógłby zostać podwyższony.

Co to jest kapitał żelazny? Jak założyć kapitał żelazny? Chcesz dowiedzieć się więcej? Wybierz najbliższy Lokalny Inkubator NGO, skontaktuj się i umów się na doradztwo już dziś!

Źródło:
www.funduszewieczyste.pl
www.publicystyka.ngo.pl