Pod koniec października wejdzie w życie ustawa o ekonomii społecznej

Ustawa po senackich poprawkach została przyjęta przez sejm 5 sierpnia 2022 roku. Prezydent podpisał ją 10 sierpnia, a opublikowana została w dniu 29 sierpnia 2022 roku. Wejdzie ona w życie po upływie 2 miesięcy od dnia ogłoszenia, z wyjątkiem zmian dot. ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych zmian do ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, które wchodzą w życie z dniem 1 stycznia 2023 r.

W perspektywie funduszy unijnych w okresie programowania 2021-2027 oraz Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności, z którego finansowany ma być Krajowy Plan Odbudowy, polski rząd zobowiązał się do przyjęcia ustawowych regulacji wsparcia ekonomii społecznej do końca drugiego kwartału 2022 roku. Wydaje się to być głównym motywem przyświecającym przyjęciu ustawy w obecnym kształcie, bez uwzględnienia uwag i propozycji rozwiązań sektora pozarządowego.

Według zobowiązań nałożonych przez zapisy w KPO, ustawa ma regulować podstawowe zagadnienia ekonomii społecznej, w tym definicję przedsiębiorstwa społecznego, zasady funkcjonowania i wspierania przedsiębiorstwa ekonomii społecznej, nowe sposoby współpracy ekonomii społecznej przedsiębiorstw i samorządu terytorialnego w realizacji usług społecznych, a także zasady koordynacji polityki w zakresie rozwoju ekonomii społecznej. Zdaniem jednak organizacji społecznych obecne w ustawie zapisy są niekorzystne, niespójne, nieprecyzyjne i nie wprowadzają żadnych nowych, istotnych rozwiązań. Aktualne pozostaje stanowisko trzeciego sektora ujęte w tekście serwisu proste.ngo. 

Więcej na temat ekonomii społecznej, ekonomii solidarnej, Krajowego Programu Rozwoju Ekonomii Społecznej czy też dotychczasowych przepisów pisaliśmy już w jednym z naszych artykułów – Ustawa o ekonomii społecznej

Z treścią przyjętej Ustawy o ekonomii społecznej zapoznasz się TUTAJ.

Co wnosi ustawa o ekonomii społecznej? 

Status przedsiębiorstwa społecznego

Zgodnie z ustawą uzyskanie statusu przedsiębiorstwa społecznego będzie następowało na wniosek określonego w ustawie podmiotu ekonomii społecznej albo jednostki tworzącej podmiot ekonomii społecznej, w drodze decyzji wojewody właściwego ze względu na siedzibę tego podmiotu albo tej jednostki. Status przedsiębiorstwa społecznego będzie mógł uzyskać podmiot ekonomii społecznej, taki jak: spółdzielnia socjalna, spółdzielnia pracy (w tym spółdzielnia inwalidów i spółdzielnia niewidomych), spółdzielnia produkcji rolnej, organizacja pozarządowa i inny podmiot prowadzący działalność pożytku publicznego albo jednostka tworząca podmiot ekonomii społecznej, jeżeli prowadzą działalność odpłatną pożytku publicznego, działalność gospodarczą lub inną działalność o charakterze odpłatnym, po spełnieniu wymienionych w ustawie przesłanek.

Sprawozdanie przedsiębiorstwa społecznego

Ustawa nałożyła na przedsiębiorstwo społeczne obowiązek sporządzania rocznego sprawozdania i przekazywania go w formie elektronicznej wojewodzie właściwemu ze względu na siedzibę przedsiębiorstwa społecznego w terminie do dnia 31 marca roku następującego po roku, za który jest składane to sprawozdanie.

Koordynacja

Za kreowanie polityki publicznej i koordynację działań organów administracji rządowej w zakresie rozwoju ekonomii społecznej będzie odpowiadał minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego, przy wsparciu Krajowego Komitetu Rozwoju Ekonomii Społecznej. Natomiast na szczeblu województwa, za koordynację działań w tym zakresie odpowiadać ma marszałek województwa przy pomocy regionalnego ośrodka polityki społecznej oraz z udziałem Regionalnego Komitetu Rozwoju Ekonomii Społecznej.

Odpowiedzialność wojewodów

Nadzór nad przedsiębiorstwem społecznym w zakresie spełniania obowiązków wynikających z ustawy sprawowany będzie przez wojewodę. Wojewoda, w ramach sprawowanego nadzoru nad działalnością przedsiębiorstw społecznych, będzie mógł w określonych sytuacjach wydawać decyzję o utracie statusu przedsiębiorstwa społecznego. Organem wyższego stopnia w sprawach, rozstrzyganych w drodze decyzji przez wojewodę, będzie minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego. 

Wykaz przedsiębiorstw społecznych 

Ustawa zobowiązuje ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego do prowadzenia elektronicznego wykazu przedsiębiorstw społecznych i udostępnia go na stronie podmiotowej urzędu go obsługującego w Biuletynie Informacji Publicznej.

Regionalny program rozwoju ekonomii społecznej

Ustawa zobowiązuje samorząd województwa do opracowania, w terminie 12 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy regionalnego programu rozwoju ekonomii społecznej. 

Sprawozdanie z wykonania ustawy

Rada Ministrów została zobowiązana do przedstawienia, na podstawie informacji uzyskanych od organów administracji rządowej i jednostek samorządu terytorialnego, po upływie 3 lat od dnia wejścia w życie ustawy Sejmowi i Senatowi Rzeczypospolitej Polskiej sprawozdania z wykonania ustawy.

Zatrudnienie przez PS

Przedsiębiorstwo społeczne zobowiązane zostało do zatrudnia co najmniej 3 osób na podstawie umowy o pracę lub spółdzielczej umowy o pracę (w wymiarze co najmniej 1/2 pełnego wymiaru czasu pracy). W przypadku przedsiębiorstwa społecznego działającego w celu reintegracji społecznej i zawodowej osób zagrożonych wykluczeniem, co najmniej 30% ogółu osób zatrudnionych stanowić muszą osoby zagrożone wykluczeniem społecznym, wykonujące pracę na podstawie umowy o pracę lub spółdzielczej umowy o pracę. 

Plan reintegracyjny 

W stosunku do każdej zatrudnionej osoby zagrożonej wykluczeniem społecznym, na którą został udzielony instrument wsparcia, określony w ustawie, opracowany będzie i realizowany indywidualny plan reintegracyjny, przez okres, na jaki został udzielony ten instrument lub okres obowiązkowego utrzymania miejsca pracy.

Wsparcie publiczne

Zgodnie z ustawą tworzenie i funkcjonowanie przedsiębiorstw społecznych będzie mogło zostać wsparte ze środków publicznych na zasadach określonych w ustawie z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, ustawie z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych lub ze środków pochodzących z budżetu UE, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 23 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych za pośrednictwem ośrodków wsparcia ekonomii społecznej.

Przedsiębiorstwu społecznemu będzie mogło zostać udzielone wsparcie w formie  jednorazowych środków na utworzenie stanowiska pracy lub środków na finansowanie kosztów wynagrodzenia lub kosztów płacy. Zatrudnienie i reintegracja w przedsiębiorstwie społecznym wspomagane mają być również przez refundację części wynagrodzenia zatrudnionego, możliwość otrzymania okresowego wsparcia jak dla zatrudnionego, dofinansowanie do oprocentowania zaciągniętych kredytów bankowych i w spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych (oraz zwrot kosztów), możliwość obniżenia wpłat na Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych czy zwolnienie z podatku dochodowego od osób prawnych.

Środki w ramach resortowych programów wspierania ekonomii społecznej

W ustawie przewidziano możliwość otrzymania przez podmioty ekonomii społecznej od ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego środków w ramach resortowych programów wspierania ekonomii społecznej – z przeznaczeniem na m.in. rozwój ekonomii społecznej, tworzenie i rozwój podmiotów ekonomii społecznej i przedsiębiorstw społecznych oraz wzmacnianie ich potencjału innowacyjnego i rozwojowego, zatrudnianie w przedsiębiorstwach społecznych osób zagrożonych wykluczeniem społecznym, realizację usług społecznych, nabywanie i podnoszenie kompetencji i kwalifikacji osób zatrudnionych w podmiotach ekonomii społecznej.

Zmiany w innych ustawach

Ustawa wnosi zmiany do 11  innych ustaw:

1) z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych, 

2) z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych,  

3) z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, 

4) z dnia 13 czerwca 2003 r. o zatrudnieniu socjalnym, 

5) z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej,

6) z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy,

7) z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii,

8) z dnia 27 kwietnia 2006 r. o spółdzielniach socjalnych, 

9) z dnia 16 listopada 2006 r. o opłacie skarbowej,

10) z dnia 23 października 2018 r. o Funduszu Solidarnościowym,

11) z dnia 11 września 2019 r. – Prawo zamówień publicznych.

Chcesz dowiedzieć się więcej na temat ekonomii społecznej? Skorzystaj z  bezpłatnej konsultacji z naszym doradcą. Wybierz najbliższy Lokalny Inkubator NGO, skontaktuj się i umów się na spotkanie już dziś!

Źródło: www.orka.sejm.gov.pl, www.prezydent.pl, www.proste.ngo