Wyłącznie elektroniczne składanie sprawozdań przez fundacje?

13 lipca 2022 roku wpłynął do Sejmu rządowy projekt ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu uproszczenia procedur administracyjnych dla obywateli i przedsiębiorców. 20 lipca skierowano go do I czytania na posiedzeniu Sejmu. Projekt opracowali przedstawiciele Ministerstwa Rozwoju i Technologii a proponowane zapisy dotyczą zmian w ponad czterdziestu ustawach – o fundacjach, o księgach wieczystych i hipotece, o drogach publicznych, o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi, o systemie ubezpieczeń społecznych, o kinematografii, o środkach ochrony roślin, i wielu innych…

ZOBACZ: 

Projekt Ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu uproszczenia procedur administracyjnych dla obywateli i przedsiębiorców wraz z uzasadnieniem, oceną skutków regulacji oraz raportem z konsultacji publicznych.

Ustawa z dnia 6 kwietnia 1984 r. o fundacjach , obecnie obowiązująca.

Zmiany w ustawie o fundacjach

Zaproponowane zmiany w projekcie ustawy opisane zostały w artykule 5.:

Art. 5. 

W ustawie z dnia 6 kwietnia 1984 r. o fundacjach (Dz. U. z 2020 r. poz. 2167) w art. 12:
1) ust. 2 otrzymuje brzmienie:
„2. Fundacja składa corocznie właściwemu ministrowi sprawozdanie ze swojej
działalności obejmujące najważniejsze informacje o działalności fundacji w okresie sprawozdawczym, pozwalające ocenić prawidłowość realizacji przez fundację jej celów statutowych.”;
2) po ust. 2a dodaje się ust. 2b w brzmieniu:
„2b. Sprawozdanie sporządza się w postaci elektronicznej, na formularzach udostępnionych w Biuletynie Informacji Publicznej na stronie podmiotowej urzędu obsługującego Ministra Sprawiedliwości, oraz opatruje się kwalifikowanym podpisem elektronicznym, podpisem zaufanym albo podpisem osobistym.”;
3) ust. 4 otrzymuje brzmienie:
„4. Minister Sprawiedliwości w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw finansów publicznych określi, w drodze rozporządzenia, jednolity wzór formularza sprawozdania, o którym mowa w ust. 2, mając na względzie potrzebę zapewnienia danych niezbędnych do oceny prawidłowości realizacji przez fundację jej celów statutowych oraz ujednolicenia sprawozdań.”. 

Powyższe zapisy uwzględniają więc jedynie elektroniczną formę sprawozdawczą w postaci jednolitego wzoru formularza sprawozdania (!)

Konsultacje projektu ustawy

Jak wynika z raportu z konsultacji, projekt ustawy został przekazany do konsultacji publicznych i opiniowania 6 kwietnia 2022 r. Termin na zajęcie stanowiska został wyznaczony na 14 dni od daty otrzymania pisma. W raporcie wskazanych jest łącznie 80 uwag do projektu ustawy, większość nieuwzględniona. Nie została również uwzględniona uwaga Związku Pracodawców Business Center Club, dotycząca zmian w ustawie o fundacjach. ZP BCC negatywnie oceniła wprowadzenie obowiązku składania sprawozdań w ustrukturyzowanej formie elektronicznej – Fundacje pełnią istotną rolę społeczną i nie w każdym wypadku są to podmioty stosujące rozwiązania elektroniczne i teleinformatyczne w ramach swojej działalności. Przeciwnie, część fundacji działających tradycyjnie i prowadzących działalność statutową w formach tradycyjnych w dalszym ciągu niejednokrotnie posługuje zwyczajowymi i wypracowanymi w toku działalności dokumentami w formie pisemnej, w tym w odniesieniu do wykonywania obowiązków sprawozdawczych. Mając na uwadze jak wiele praktycznych problemów sprawiła (oraz częściowo sprawia) reforma sprawozdawczości finansowej podmiotów prawa handlowego, które co do zasady jako przedsiębiorcy stosują nowoczesne i profesjonalne rozwiązania i technologie, nałożenie analogicznego obowiązku na podmioty takie jak fundacje jest zdaniem ZP BCC nieproporcjonalne i nieodpowiednie. 

Podmioty, do których skierowana została  informacja o projekcie  w ramach konsultacji publicznych, i wśród których nie znalazła się ani jedna fundacja (!):
1) Pracodawcy Rzeczypospolitej Polskiej;
2) Konfederacja „Lewiatan”;
3) Związek Rzemiosła Polskiego;
4) Związek Pracodawców Business Centre Club;
5) Związek Przedsiębiorców i Pracodawców;
6) Federacja Przedsiębiorców Polskich;
7) Krajowa Izba Gospodarcza;
8) Krajowa Rada Izby Architektów RP;
9) Polska Geodezja Komercyjna Krajowego Związku Pracodawców Firm Geodezyjno-Kartograficznych;
10) Związek Przedsiębiorstw Finansowych;
11) Związek Województw RP;
12) Związek Powiatów Polskich;
13) Związek Miast Polskich;
14) Unia Metropolii Polskich;
15) Unia Miasteczek Polskich;
16) Związek Gmin Wiejskich RP;
17) Digital Polska;
18) Polski Związek Przemysłu Motoryzacyjnego;
19) Platforma Przemysłu Przyszłości.

Projekt ustawy został przekazany do zaopiniowania Radzie Dialogu Społecznego oraz Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego. RDS nie zgłosiła uwag do projektu, natomiast uwagi zgłoszone w ramach KWRiST zostały uwzględnione albo wyjaśnione.

Fragment uzasadnienia

Zmiany w ustawie z dnia 6 kwietnia 1984 r. o fundacjach (art. 5)

Obecnie obowiązujące przepisy stanowią o papierowej postaci sprawozdań z działalności fundacji. Ponadto Minister Sprawiedliwości upoważniony jest – zgodnie z zakresem delegacji ustawowej – do określenia w drodze rozporządzenia jedynie ramowego zakresu sprawozdania, zamiast jednolitego, powszechnie obowiązującego wzoru formularza takiego sprawozdania. W rezultacie fundacje sporządzają sprawozdania w dowolny sposób, czyniąc to nawet odręcznie.

Dlatego, by usprawnić proces sprawozdawczy fundacji, zmieniany art. 12 ust. 2 ww. ustawy wprowadza elektroniczną postać sprawozdania z działalności fundacji. Sprawozdanie obejmujące najważniejsze informacje o działalności fundacji w okresie sprawozdawczym, które pozwolą ocenić prawidłowość realizacji przez fundację jej celów statutowych, opatruje się kwalifikowanym podpisem elektronicznym, podpisem zaufanym albo podpisem osobistym. Ponadto zmiana delegacji do wydania aktu wykonawczego w art. 12 ust. 4 ww. ustawy sprawi, że zostanie określony jednolity wzór formularza sprawozdania. Z uwagi na konieczność zapewnienia odpowiedniego terminu do przeprowadzenia procesu legislacyjnego aktu wykonawczego wydanego na podstawie zmienianego przepisu upoważniającego – zmiana ta wejdzie w życie od 1 stycznia 2023 r.

Jak czytamy w ocenie skutków regulacji projektu ustawy – proponowane zmiany, dotyczące zastąpienia dotychczasowej postaci papierowej sprawozdań sprawozdaniami w postaci elektronicznej, mają usprawnić prace 16 000 fundacji¹. Czy proponowana zmiana faktycznie usprawni prace tych organizacji? Należałoby o to zapytać same fundacje. Niestety, projekt nie był konsultowany ze środowiskiem pozarządowym. A wprowadzenie obowiązku wyłącznie elektronicznej sprawozdawczości wprowadzi więcej utrudnień niż udogodnień. 

Chcesz dowiedzieć się więcej na temat sprawozdawczości organizacji? Jakie obowiązki sprawozdawcze dotyczą fundacji a jakie stowarzyszeń? Masz wątpliwości jak sporządzić sprawozdanie? Na terenie Dolnego Śląska działają Lokalne Inkubatory NGO, które służą nieodpłatnym wsparciem – zapraszamy. Wybierz najbliższy Lokalny Inkubator NGO, skontaktuj się i umów się na doradztwo już dziś!  

Źródło:
www.sejm.gov.pl
¹ – Badanie GUS – Działalność stowarzyszeń i podobnych organizacji społecznych, fundacji, społecznych podmiotów wyznaniowych, kół gospodyń wiejskich oraz samorządu gospodarczego i zawodowego w 2020 r. – wyniki wstępne, 21.12.2021