Ustawa o ekonomii społecznej
Sfera ekonomii społecznej w Polsce nie doczekała się jeszcze podstawy w powszechnie obowiązującym prawie. Rozmowy i prace nad jej uregulowaniem trwają już kilkanaście lat, od roku zaś trwają prace nad jej ostatecznym kształtem. Ustawa o ekonomii społecznej jest niezbędna, jednak jej kształt powinien zostać wypracowany w szeroko zakrojonej współpracy z przedstawicielami i praktykami ekonomii społecznej.
Aktualnie formalne funkcjonowanie ekonomii społecznej opiera się na tak zwanym prawie wewnętrznym w postaci „Krajowego Programu Rozwoju Ekonomii Społecznej do 2023 roku”, który jest dokumentem o charakterze operacyjno-wdrożeniowym oraz na wytycznych instytucji zarządzającej funduszami europejskimi w Polsce czyli Ministerstwa Funduszy i Polityki Regionalnej. Nie zapewnia to jednak systemowego wsparcia wyposażonego w odpowiednie narzędzia rozwoju ekonomii społecznej.
W perspektywie funduszy unijnych w nadchodzącym okresie programowania 2021-2027 oraz Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności, z którego finansowany ma być Krajowy Plan Odbudowy, polski rząd zobowiązał się do przyjęcia ustawowych regulacji wsparcia ekonomii społecznej do końca drugiego kwartału bieżącego roku.
Treść projektu ustawy, która 8 lipca 2022 roku przekazana została do Prezydenta i Marszałka Senatu:
Ustawa z dnia 7 lipca 2022 roku o ekonomii społecznej
Projekt ustawy o ekonomii społecznej budzi wiele pytań i zastrzeżeń oraz zdaniem wielu osób zaangażowanych wymaga dalszych prac. Na portalu www.ngo.pl w artykule poradniczym #prosteNGO. Ustawa o ekonomii społecznej – podsumowanie uwag o projekcie, obszernie przedstawione zostały wnioski z webinarowych konsultacji z organizacjami pozarządowymi, ośrodkami wsparcia ekonomii społecznej oraz innymi podmiotami ekonomii społecznej. Większość uczestników webinariów oceniła, że w obecnej postaci ustawa nie powinna zostać przyjęta…
Ekonomia społeczna
Projekt omawianej tu ustawy definiuje ekonomię społeczną jako
działalność podmiotów ekonomii społecznej na rzecz społeczności lokalnej w zakresie reintegracji społecznej i zawodowej, tworzenia miejsc pracy dla osób zagrożonych wykluczeniem społecznym oraz świadczenia usług społecznych, realizowaną w formie działalności gospodarczej, działalności pożytku publicznego i innej działalności o charakterze odpłatnym.
I już we wstępie rodzą się wątpliwości dotyczące grupy odbiorczej (społeczność tylko lokalna), zamkniętego katalogu podmiotów ekonomii społecznej czy działalności pożytku publicznego (odpłatnej, nieodpłatnej czy obu?).
Krajowy Program Rozwoju Ekonomii Społecznej natomiast określa ekonomię społeczną jako
sferę aktywności obywatelskiej i społecznej, która przez działalność gospodarczą i działalność pożytku publicznego służy: integracji zawodowej i społecznej osób zagrożonych marginalizacją społeczną, tworzeniu miejsc pracy, świadczeniu usług społecznych użyteczności publicznej (na rzecz interesu ogólnego) oraz rozwojowi lokalnemu.
(…)
Za zasady, wyróżniające podmioty ekonomii społecznej, uznaje się:
– nadrzędność celów społecznych nad celami ekonomicznymi;
– nadrzędność świadczenia usług dla członków, pracowników lub wspólnoty nad
kategoriami bezwzględnego zysku;
– autonomiczne zarządzanie i partycypacyjny proces decyzyjny;
– prowadzenie w sposób regularny działalności w oparciu o instrumenty ekonomiczne oraz ponoszeniu w związku z tą działalnością ryzyka ekonomicznego.
(…)
Obszar wskazany definicją ekonomii społecznej obejmuje w szczególności:
– organizacje pozarządowe oraz podmioty, o których mowa w art. 3 ust. 3 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie;
– koła gospodyń wiejskich 7) ;
– spółdzielnie pracy;
– podmioty ekonomii solidarnej (…)
Nowym zjawiskiem (Ekonomia Solidarności Społecznej) jest wyodrębnienie wewnątrz ekonomii społecznej grupy podmiotów, których podstawowym celem jest reintegracja społeczna i zawodowa osób zagrożonych wykluczeniem społecznym.
Ekonomia solidarna – to część ekonomii społecznej, której podstawowym celem jest aktywizacja zawodowa i integracja społeczna, w tym reintegracja zawodowa i społeczna osób zagrożonych wykluczeniem społecznym, oraz rehabilitacja społeczna i zawodowa osób niepełnosprawnych.
Krajowy Program Rozwoju Ekonomii Społecznej
Krajowy Program Rozwoju Ekonomii Społecznej na lata 2014 – 2020 został wypracowany przez Grupę ds. strategicznych działającą w ramach Zespołu ds. Rozwiązań Systemowych w Zakresie Ekonomii Społecznej, pod przewodnictwem Ministra Pracy i Polityki Społecznej. Krajowy Program Rozwoju Ekonomii Społecznej został przyjęty uchwałą nr 164 Rady Ministrów dnia 12 sierpnia 2014 roku (Monitor Polski 2014 poz. 811 tom 1).
Krajowy Program Rozwoju Ekonomii Społecznej do 2023 roku. Ekonomia solidarności społecznej (aktualizacja KPRES) został przyjęty uchwałą nr 11 Rady Ministrów w dniu 31 stycznia 2019 r. zmieniająca uchwałę w sprawie przyjęcia programu pod nazwą „Krajowy Program Rozwoju Ekonomii Społecznej”
Aktualizacja KPRES miała na celu wzmocnienie procesów dotyczących zwiększania spójności i solidarności społecznej, a także rozwoju lokalnego i społeczno-gospodarczego, w szczególności w wymiarze wspólnot lokalnych i samorządowych.
Zarządzenie nr 35 Ministra Rodziny i Polityki Społecznej z dnia 13 lipca 2021 powołało do życia Krajowy Komitet Rozwoju Ekonomii Społecznej, który jest organem pomocniczym MRiPS.
Chcesz dowiedzieć się więcej na temat ekonomii społecznej? Skorzystaj z bezpłatnej konsultacji z naszym doradcą. Wybierz najbliższy Lokalny Inkubator NGO, skontaktuj się i umów się na spotkanie już dziś!
Źródło: www.ekonomiaspoleczna.gov.pl, www.ngo.pl, www.sejm.gov.pl
