Organizacje pozarządowe a działalność gospodarcza
Organizacje pozarządowe mogą prowadzić działalność gospodarczą, w celu realizacji swoich zadań statutowych. Działalność gospodarcza i dochody z niej uzyskane mogą być jednym ze źródeł jej finansowania, bo muszą być przeznaczone na realizację celów statutowych.
Zgodnie z Ustawą o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie „działalność odpłatna staje się działalnością gospodarczą, w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców, jeżeli pobierane przez organizacje wynagrodzenie jest wyższe od tego, jakie wynika z kosztów tej działalności lub jeżeli przeciętne miesięczne wynagrodzenie osoby fizycznej zatrudnionej przy działalności odpłatnej pożytku publicznego, za okres ostatniego roku obrotowego, a w przypadku zatrudnienia trwającego krócej niż rok obrotowy – za okres tego zatrudnienia, przekracza 3-krotność przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw ogłoszonego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego za rok poprzedni.”
Warto również zaznaczyć, że działalność gospodarcza m.in. fundacji i stowarzyszeń może mieć jedynie charakter pomocniczy. To znaczy, że działalność gospodarcza nie może mieć charakteru dominującego. W organizacji powinna być prowadzona przede wszystkim działalność statutowa.
Warunkiem rozpoczęcia prowadzenia działalności gospodarczej przez organizację jest wpisanie jej do KRS w rejestrze przedsiębiorców. Ponadto w statucie muszą znajdować się odpowiednie zapisy. Powinny one zawierać informację o tym, że organizacja prowadzi działalność gospodarczą w określonym zakresie, który opisuje się odpowiednimi kodami Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD); że całość dochodów z niej uzyskanych przeznacza się na realizację celów statutowych; oraz że majątek organizacji może pochodzić z działalności gospodarczej.
Działalność gospodarcza stowarzyszeń i fundacji
Zgodnie z artykułem 34 ustawy Prawo o stowarzyszeniach „Stowarzyszenie może prowadzić działalność gospodarczą, według ogólnych zasad określonych w odrębnych przepisach. Dochód z działalności gospodarczej stowarzyszenia służy realizacji celów statutowych i nie może być przeznaczony do podziału między jego członków.”
Podobnie sprawa przedstawia się w przypadku fundacji. Zgodnie z artykułem 5 ust. 5 ustawy o fundacjach „Fundacja może prowadzić działalność gospodarczą w rozmiarach służących realizacji jej celów. Jeżeli fundacja ma prowadzić działalność gospodarczą, wartość środków majątkowych fundacji przeznaczonych na działalność gospodarczą nie może być mniejsza niż tysiąc złotych.”
Działalność gospodarcza jest jedynie działalnością uboczną, służącą pozyskiwaniu środków finansowych na prowadzenie działalności statutowej. Oznacza to, że korzyści majątkowe uzyskane z działalności gospodarczej nie mogą być dzielone np. między członków stowarzyszenia. Są to podstawowe zasady, o których organizacje chcące rozpocząć działalność gospodarczą w swojej organizacji pozarządowej muszą pamiętać.
Z chwilą dokonania wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego organizacja pozarządowa staje się przedsiębiorcą.
Organizacje pozarządowe prowadzące działalność gospodarczą w liczbach
Według najnowszego raportu Kondycja organizacji pozarządowych 2021” 15% organizacji deklaruje, że prowadzi działalność gospodarczą (choć w 2020 roku przychody z tej działalności miało 12% organizacji).
Na przestrzeni lat (od 2017 roku do 2020 roku) przeznaczanie dochodu z działalności gospodarczej na realizację celów statutowych wzrosło, bo udział organizacji prowadzących działalność gospodarczą wzrósł o 5 punktów procentowych.
Przeciętna kwota trafiająca do organizacji z działalności gospodarczej w roku 2020 to 42 tys zł.
W rezultacie prowadzenia działalności gospodarczej w 2020 roku:
- 52% organizacji wypracowało zysk,
- 18% organizacji poniosło stratę,
- 30% organizacji nie osiągnęło ani zysku ani straty.
Jak rozpocząć działalność gospodarczą w organizacji? Jakie wprowadzić zmiany w statucie? Z czym to się wiąże? Potrzebujesz konsultacji? Umów się na bezpłatne spotkanie z doradcą.
Wybierz najbliższy Lokalny Inkubator NGO, skontaktuj się i umów się na doradztwo już dziś!
