Ułatwienia dostępu

Skip to main content

Zarządzanie organizacją, nie nastawioną na zysk ale na efekt społeczny, to ogromne wyzwanie

27 czerwca, 2022

Podejście do procesów zarządzania organizacjami pozarządowymi ulega ciągłej transformacji. Jest to naturalna konsekwencja oddziaływania wielu czynników – procesów zachodzących w systemie społeczno-gospodarczym, wpływu roli 3. sektora na funkcjonowanie obywateli i państwa czy też zmieniających się potrzeb, na które jako organizacje odpowiadamy. Wzrost znaczenia procesów zarządzania wynika między innymi ze stopnia dojrzałości organizacji pozarządowych w Polsce. 

Fazy rozwoju NGO w Polsce

(na podst. J Boczoń, prezentacja podczas panelu „Silne organizacje”, IV OFIP, Warszawa 2005 r.)

I Faza – spontaniczny altruizm / 1989-1993

  • dynamiczny przyrost organizacji,
  • chęć samodzielnego podejmowania wszystkich wyzwań i małe nastawienie na współpracę („choroba wieku dziecięcego”),
  • wychodzenie z cienia, czyli podejmowanie jawnych działań na rzecz osób, grup, instytucji, środowiska.

II Faza – poszukiwanie miejsca i roli NGO / 1994-2004

  • uzgodnienia polityczne dotyczące znaczenia, roli i miejsca dla stowarzyszeń i fundacji,
  • regulacja prawa lokalnego oraz na szczeblu państwowym – w tym czasie powstały pierwsze programy współpracy oraz weszła w życie ustawa o pożytku publicznym i o wolontariacie.

III Faza – budowanie profesjonalizmu sektora NGO / od momentu przystąpienia Polski do Unii Europejskiej

  • standaryzacja działań merytorycznych, czyli określanie norm realizacji np. zadań publicznych wspierających realizowanie wysokiej jakości zadań publicznych za określone wynagrodzenie,
  • budowanie reprezentacji sektora, dbającego o  uwzględnianie roli oraz włączenie organizacji pozarządowych do wszelkich istotnych decyzji dotyczących kwestii społeczno-gospodarczych w kraju,
  • tworzenie nowych miejsc pracy,
  • ekonomizacja organizacji pozarządowych, czyli prowadzenie działalności gospodarczej i odpłatnej, pozwalającej na uniezależnienie się od publicznych środków,
  • wdrażanie metod i narzędzi zarządzania organizacją pozarządową.

Obszary zarządzania organizacjami pozarządowymi

Kluczowe obszary zarządzania organizacjami pozarządowymi to: 

  • zarządzanie zespołem – ogół działań skupionych wokół budowania i rozwijania sprawnego, skutecznego i efektywnego zespołu organizacji, zaangażowanego w realizację jej misji i celów statutowych. Obejmuje planowanie rozwoju zespołu, zapewnienie integracji i współpracy, motywowanie, monitorowanie postępów oraz rozwój wolontariatu wewnętrznego. Istotne jest również budowanie kompetencji osób zaangażowanych w działalność organizacji.
  • zarządzanie finansami – całokształt działań mających na celu zapewnienie stabilnej sytuacji finansowej organizacji w bieżącej i przyszłej perspektywie czasowej. W praktyce dotyczy to w szczególności planowania budżetu, pozyskiwania i dysponowania środkami finansowymi (w tym pochodzącymi z działalności gospodarczej), bieżącego monitorowania stanu finansów i zapewnienia płynności finansowej.
  • komunikowanie i kształtowanie relacji – działania mające na celu kreowanie pozytywnego wizerunku organizacji poprzez budowanie właściwych relacji zarówno wewnątrz zespołu, jak i z partnerami zewnętrznymi. Odpowiednie komunikowanie pozwala wzmocnić organizację od wewnątrz, czyli zbudować zaufanie w zespole, lepiej go zintegrować, a jego członków skłonić do większego zaangażowania. Sprzyja także lepszemu postrzeganiu organizacji na zewnątrz, co z kolei umożliwia skuteczniejszą prezentację oferty, pozyskanie lojalności odbiorców i zachęcenie ich do współpracy. 
  • rozwój i doskonalenie organizacji – sekwencja działań i decyzji podejmowanych przez osoby zarządzające organizacją w celu zapewnienia jej długofalowej i bieżącej stabilności funkcjonowania. Rozwój i doskonalenie organizacji tworzy strukturę i wytycza ramy dla realizacji pozostałych obszarów zarządzania, umożliwiając jednocześnie realizację działalności statutowej.

Każdy z obszarów jest istotny i kompatybilny w stosunku do pozostałych, przy czym obszarem nadrzędnym jest rozwój i doskonalenie organizacji.

Zarząd 

Zarząd jest organem wykonawczym organizacji pozarządowej. Zazwyczaj liczy od 3 do 7 osób, które ponoszą odpowiedzialność za kierowanie działalnością organizacji. Organem uchwałodawczym jest walne zgromadzenie członków stowarzyszenia bądź rada fundacji. Wydaje on decyzje w postaci uchwał, których wykonawstwo spoczywa właśnie na zarządzie. Kompetencje walnego zgromadzenia jak i zarządu w przypadku każdej organizacji, szczegółowo powinien określać statut tejże NGO. 

Kompetencje zarządu zwykle obejmują kluczowe obszary: planowanie strategiczne, bieżąca koordynacja działań, zarządzanie zespołem, współpraca z otoczeniem oraz pozyskiwanie funduszy na działalność organizacji.

Rola zarządu nie jest łatwa, zważywszy na fakt, że najczęściej osoby z zarządu świadczą swoje usługi nieodpłatnie. 

Partycypacja w zarządzaniu

Zarządzanie organizacją pozarządową to całokształt działań, podejmowanych przez osoby odpowiedzialne za funkcjonowanie organizacji. Odpowiednie i przemyślane zarządzanie pozwala zapewnić skuteczną i efektywną realizację celów statutowych NGO.

Ważne jest zapewnienie realnego współuczestniczenia osób związanych z organizacją w jej zarządzaniu. Dlaczego? Bo to jeden z fundamentów trwałości organizacji. Ludzie związani misją chcą i powinni współdecydować o wspólnych działaniach.
W większych organizacjach proces ten jest skomplikowany. Członkowie, pracownicy i wolontariusze to grupy, których współudział w zarządzaniu powinien być zapewniony w sprawny sposób. Partycypacja nie oznacza zawsze decyzyjności, decyzyjność spoczywa na walnym zgromadzeniu stowarzyszenia lub radzie fundacji, zarządzie, kierownikach i koordynatorach. Współudział i ostateczną decyzyjność należy dobrze wyważyć. Podstawą jest sprawne przekazywanie istotnych informacji do wszystkich grup, organizowanie skutecznych konsultacji w sprawach wymagających namysłu, zasięganie opinii i podejmowanie decyzji na podstawie uzyskanych informacji.

Jak zmierzyć efektywność zarządzania? Jak połączyć kolektywność z inspirującym przywództwem? Jak zapewnić partycypację w zarządzaniu osób związanych z organizacją – członków, pracowników czy wolontariuszy?

Zapraszamy do kontaktu! Skorzystaj z bezpłatnej konsultacji z naszym doradcą. Świadczymy również bezpłatne usługi TUTORINGU – czyli wsparcia „szytego na miarę”.
Wybierz najbliższy Lokalny Inkubator NGO, skontaktuj się i umów się na spotkanie już dziś!

Źródło: Organizacja 2.0 „Jak zarządzać organizacją pozarządową prowadzącą działalność gospodarczą?”, Stowarzyszenie Centrum Promocji i Rozwoju Inicjatyw Obywatelskich PISOP, 2014 r.