Nowelizacja Polskiego Ładu – zmiany dotyczące 1 %

Polski Ład do naprawy. Po niespełna trzech miesiącach od wejścia w życie ustawy reformującej polski system podatkowy, doczekaliśmy się projektu jej kolejnej nowelizacji. 24 Marca opublikowany został Projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw. Zaproponowane zmiany dotyczą także istotnej dla organizacji pozarządowych Ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie. Wobec proponowanych rozwiązań nie pozostaje obojętna Ogólnopolska Federacja Organizacji Pozarządowych.

O tym jaki wpływ może mieć Polski Ład na organizacje pożytku publicznego pisaliśmy już w jednym z naszych artykułów. Program reformy pn. Polski Ład miał usprawnić system podatkowy. Od początku bieżącego roku jednak słychać było szeroko zakrojoną krytykę wdrażanych rozwiązań. Z części z nich rząd się wycofał, część pozostaje bez zmian, a część poddana jest nowelizacji. Minister Finansów zakłada, że proponowane zmiany wejdą w życie od roku 2023, ale będą obowiązywać wstecznie od 1 lipca 2022 roku. 

Najważniejsze zmiany

Obniżona ma zostać stawka PIT z 17 do 12 procent dla podatników na skali podatkowej. Wyłączona ma być składka na ubezpieczenie zdrowotne z podstawy opodatkowania dla podatników na podatku liniowym, ryczałcie i karcie podatkowej. Zlikwidowana zostanie ulga dla klasy średniej. Samotni rodzice odzyskają prawo do wspólnego rozliczenia z dzieckiem. Wdrożone mają być preferencje podatkowe dla rodziców opiekunów i dzieci. Bez zmian pozostaje kwota wolna od podatku w wysokości 30 tysięcy zł oraz próg podatkowy w wysokości 120 tysięcy zł. 

Zmiana w ustawie o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie

Projekt wprowadza mechanizm, zgodnie z którym w sytuacji, gdy łączna kwota środków przekazanych w ramach 1% podatku należnego w danym roku, będzie kwotowo niższa niż łączna kwota środków przekazana z tego tytułu w 2022 r., nastąpi wyrównanie na rzecz OPP. Rozwiązanie to ma zabezpieczyć pułap środków przekazywanych na rzecz OPP z 1%.
Kwota 1%, która została przekazania przez podatników w 2021 roku (przy rozliczeniach za rok 2020) to kwota 972,7 mln zł. Szacowana kwota 1% w 2022 roku (przy rozliczeniach za 2021 rok) wyniosła 1 mld zł. Zaś rzeczywista kwota z 2022 roku, która znana będzie w drugiej połowie roku, ma być punktem wyjścia dla dokonywanego wyrównania.

Art. 6 projektu ustawy:

W ustawie z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz. U. z 2020 r. poz. 1057 oraz z 2021 r. poz. 1038, 1243 i 1535) wprowadza się następujące zmiany:

1) w art. 27 ust. 3 otrzymuje brzmienie:
„3. Minister właściwy do spraw finansów publicznych zamieszcza w terminie do dnia 30 września każdego roku, na stronie internetowej urzędu obsługującego ministra, wykaz organizacji pożytku publicznego, zawierający: nazwę i numer wpisu organizacji pożytku publicznego do Krajowego Rejestru Sądowego, wysokość środków otrzymanych przez tę organizację, pochodzących z 1% podatku dochodowego od osób fizycznych za rok poprzedzający oraz z wyrównania, o którym mowa w art. 27d.”;

2) po art. 27c dodaje się art. 27d w brzmieniu:
„Art. 27d.
1. Jeżeli łączna kwota środków pochodzących z 1% podatku dochodowego od osób fizycznych, przekazana w danym roku organizacjom pożytku publicznego na zasadach i w trybie określonym w przepisach odrębnych, jest na dzień 31 lipca danego roku niższa od łącznej kwoty takich środków przekazanej w 2022 r., organizacjom pożytku publicznego przysługuje wyrównanie dokonywane przez ministra właściwego do spraw finansów publicznych.
2. Łączna kwota środków pochodzących z 1% podatku dochodowego od osób fizycznych przekazana na rzecz organizacji pożytku publicznego w 2022 r. jest corocznie indeksowana wskaźnikiem średniookresowej dynamiki wartości produktu krajowego brutto w cenach bieżących, o którym mowa w art. 38b pkt 3 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. z 2021 r. poz. 305, 1236, 1535, 1773 i 1927), przy czym w kolejnych latach indeksacji podlega kwota zindeksowana w latach poprzednich.
3. Wyrównanie pomniejsza dochody budżetu państwa z tytułu podatku dochodowego od osób fizycznych.
4. Kwota wyrównania przysługuje organizacji pożytku publicznego w proporcji, w jakiej pozostaje udział kwoty środków pochodzących z 1% podatku dochodowego od osób fizycznych przekazanej w danym roku na rzecz organizacji pożytku publicznego na zasadach i w trybie określonym w przepisach odrębnych, do łącznej kwoty tych środków przekazanej na rzecz wszystkich organizacji pożytku publicznego w tym roku na zasadach i w trybie określonym w przepisach odrębnych.
5. Kwota wyrównania przysługująca organizacji pożytku publicznego, ustalona zgodnie z ust. 4, jest przekazywana do końca września danego roku kalendarzowego, po jej zaokrągleniu do pełnych dziesiątek groszy w dół. Kwota ta jest pomniejszana o koszty przelewu bankowego.
6. Minister właściwy do spraw finansów publicznych odstępuje od przekazania wyrównania na rzecz organizacji pożytku publicznego, jeżeli organizacja ta została usunięta z wykazu prowadzonego zgodnie z art. 27a.
7. Minister właściwy do spraw finansów publicznych, uwzględniając potrzebę sprawnego zorganizowania procesu przekazywania wyrównania, o którym mowa w ust. 1, upoważni w drodze rozporządzenia, podległy organ, do przekazania wyrównania.”

Fragment uzasadnienia:

W związku z wejściem w życie ustawy z 29 października 2021 r. obciążenia podatkowe części podatników mogą ulec zmniejszeniu w rozliczeniu rocznym za 2022 r. i kolejne lata, dla niektórych podatników może to także oznaczać brak możliwości zasilenia OPP 1% ich podatku. Oznacza to wyłączenie możliwości łatwego, a zaraz „bezkosztowego” wsparcia działalności społecznie użytecznej.
Projektowane rozwiązanie zabezpieczające pułap środków przekazywanych OPP będzie polegało na tym, że w sytuacji, gdy łączna kwota środków przekazanych w ramach 1% podatku należnego w danym roku, będzie kwotowo niższa niż łączna kwota środków z 1% podatku przekazana w 2022 r., nastąpi wyrównanie tej różnicy. Przekazanie środków przysługujących poszczególnym OPP następuje proporcjonalnie do udziału kwoty przekazanej określonej OPP do łącznej kwoty przekazanej wszystkim OPP z 1% podatku należnego, wynikającego z rozliczenia za dany rok.

Stanowisko OFOP w sprawie rządowej propozycji wyrównania strat w odpisie 1%

Ogólnopolska Federacja Organizacji Pozarządowych opublikowała swoje stanowisko, będące niezmiernie ważnym głosem trzeciego sektora w tej wspólnej sprawie. Jego treść, którą cytujemy w całości poniżej, dostępna jest na stronie internetowej OFOP. Dodajmy, że przytaczany tu projekt ustawy poddany był konsultacjom, które potrwały od 24 marca do 2 kwietnia. Lista podmiotów zaś, do których był skierowany w procesie konsultacji publicznych, nie jest reprezentatywna z perspektywy organizacji społecznych w Polsce (w tym OPP).

Wierząc w to, że rząd chce zrekompensować niekorzystne skutki zmian podatkowych dla odpisu 1%, proponujemy, aby wspólnie wypracować mechanizm wyrównawczy, który byłyby korzystny dla obywateli, dla organizacji pożytku publicznego, a także dla państwa. Zachęcamy organizacje do podpisywania się pod stanowiskiem.

Polski Ład, który wszedł 1 stycznia 2022 roku, wywołał uzasadnione obawy o to, że wprowadzone rozwiązania podatkowe wpłyną negatywnie na odpis 1%. 24 marca upubliczniono projekt ustawy o zmianie ustawy o PDOF, który zawiera m.in. propozycje wyrównania strat w odpisie 1%. Ogólnopolska Federacja Organizacji Pozarządowych przygotowała stanowisko dotyczące tych propozycji. Naszym zdaniem zaproponowany mechanizm wyrównawczy jest nie do przyjęcia. Namawiamy jednak do wspólnej pracy nad korzystnymi rozwiązaniami i deklarujemy do niej gotowość.

Zachęcamy organizacje społeczne do podpisania się pod stanowiskiem: Stanowisko OFOP w sprawie rządowej propozycji wyrównania strat w odpisie 1%. Zbieramy podpisy! – Artykuł – ngo.pl

Od 18 lat polscy podatnicy mogą przekazać 1% podatku dochodowego od osób fizycznych (PIT) na rzecz organizacji pożytku publicznego. W 2021 roku skorzystało z tego prawa 15,3 mln podatników, a łączna przekazana przez nich kwota wyniosła 972,7 mln zł. W ten sposób obywatele mogą decydować na jakie cele pożytku publicznego trafia część podatku należnego państwu. To przejaw troski o dobro wspólne i forma wpływu obywateli na funkcjonowanie państwa. Dla organizacji pożytku publicznego odpis 1% to ważne źródło finansowania działalności, ale także wyraz społecznego zaufania. Polski Ład, głównie poprzez podniesienie kwoty wolnej od podatku z 8 tys. do 30 tys. zł, spowodował, że kilka milionów podatników utraci, począwszy od 2023 roku, prawo do przekazywania 1% PIT. W konsekwencji zmniejszy się obywatelskie wsparcie dla ponad 9 tysięcy organizacji pożytku publicznego.

24 marca b.r. roku rząd przedstawił projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw, która ma zastąpić Polski Ład. Propozycja rządu pogłębia negatywne skutki dla odpisu 1%. Utrzymuje bowiem kwotę wolną od podatku na poziomie 30 tys. złotych, ale podstawowa stawka PIT ma zostać zmniejszona z 17 do 12%, co, jak szacuje sam rząd, spowoduje, że liczba osób niepłacących podatku zwiększy się dwukrotnie. O kolejne kilka milionów zmniejszy się zatem liczba podatników mających prawo do dokonania odpisu 1%, a o kilkaset milionów złotych spadną wpływy organizacji pożytku publicznego.  Rząd oszacował, że ogólna kwota odpisu zmniejszy się w 2023 roku o 20% w porównaniu z rokiem 2022, eksperci szacują, że może być to spadek nawet o ponad 30%.

Dlatego cieszą nas intencje rządu, który pozbawiając milionów obywateli prawa do dokonania odpisu 1%, chce zrekompensować utracone z tego tytułu wpływy organizacji pożytku publicznego. Jednak zaproponowany, we wspomnianym projekcie ustawy, mechanizm wyrównawczy jest naszym zdaniem nie do przyjęcia. Przede wszystkim dlatego, że nie uwzględnia rzeczywistych strat poniesionych przez konkretne organizacje pożytku publicznego. Projekt rządowy zakłada, że wyrównanie – począwszy od 2023 roku – będzie proporcjonalne do udziału kwoty pozyskanej przez organizację w danym roku do ogólnej puli 1%. Nie określa jednak, co będzie podstawą do wyliczenia rekompensaty, czy kwota pozyskana przez konkretną organizację w roku bazowym, czyli 2022, czy też kwota stanowiąca różnicę pomiędzy ogólną pulą środków zebranych w 2022 i w kolejnych latach. Przyjęcie jako podstawy wyrównania kwoty pozyskanej indywidualnie w 2022 roku może pozbawić ponad 80% organizacji pożytku publicznego możliwości uzyskania jakiejkolwiek rekompensaty, niezależnie od wielkości realnie poniesionych strat. Z kolei odniesienie kalkulacji do ogólnej straty w kolejnych latach spowoduje, że organizacje otrzymają rekompensatę nawet w sytuacji, w której nie tylko nie poniosły straty, ale ich wpływy się zwiększyły. Co istotne, propozycja zawarta w projekcie, dotyczy jedynie wpływów z odpisu 1%, nie rekompensuje w żaden sposób pozbawienia milionów Polek i Polaków prawa do jego dokonywania.

Wierząc w to, że rząd chce zrekompensować niekorzystne skutki zmian podatkowych dla odpisu 1%, proponujemy, aby wspólnie wypracować mechanizm wyrównawczy, który byłyby korzystny dla obywateli, dla organizacji pożytku publicznego, a także dla państwa. Możliwych rozwiązań jest co najmniej kilka, począwszy od uwzględniania realnych strat poniesionych przez organizacje, poprzez zwiększenie wysokości odpisu, co rekompensowałoby straty finansowe, aż po stworzenie mechanizmu, który dawałby możliwość decydowania o przeznaczeniu wyrównania przez podatników, który zmiany podatkowe pozbawiły możliwości dokonywania odpisu. Ogólnopolska Federacja Organizacji Pozarządowych deklaruje gotowość do takich wspólnych prac.

Zmiana w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych 

Ustawodawca wprowadza zasadę – emeryt lub rencista rozliczany przez organ rentowy, który nie złoży PIT-OP w danym roku (i nie wskaże w nim OPP), jego 1% trafi do organizacji pożytku wskazanej w roku ubiegłym. Takie rozwiązanie funkcjonowało już wcześniej, niebawem jednak zostanie umocowane w ustawie. Oświadczenie PIT-OP pozwala emerytom i rencistom na wskazywanie organizacji pożytku, do których ma trafić ich jeden procent, bez konieczności składania „pełnej” deklaracji. To samo oświadczenie służy również do wycofania uprzednio wyrażonej zgody na przekazanie 1% danej OPP.

Art 1 pkt. 33) projektu ustawy:

w art. 45c po ust. 3b dodaje się ust. 3c–3e w brzmieniu:
„3c. Jeżeli podatnik, któremu organ rentowy przekazał roczne obliczenie podatku, z którego wynika podatek należny na podstawie art. 34 ust. 9, nie złożył wniosku, o którym mowa w ust. 3 lub 3a, organ podatkowy przekazuje kwotę w wysokości nieprzekraczającej 1% tego podatku organizacji pożytku publicznego wskazanej przez podatnika we wniosku zawartym w złożonym zeznaniu, o którym mowa w ust. 1, złożonej korekcie tego zeznania albo w złożonym oświadczeniu, o którym mowa w ust. 3a, za ubiegły rok podatkowy.
3d. W przypadku, o którym mowa w ust. 3c, przekazanie kwoty w wysokości nieprzekraczającej 1% podatku należnego następuje na podstawie wniosku, o którym mowa w ust. 3a, sporządzonego przez organ podatkowy za pośrednictwem portalu podatkowego.
3e. W oświadczeniu, o którym mowa w ust. 3a, podatnik może wycofać uprzednio wyrażoną zgodę na przekazanie organizacji pożytku publicznego kwoty w wysokości 1% podatku należnego. Po wycofaniu zgody nie stosuje się ust. 3c.”

Fragment uzasadnienia:

Projektowana zmiana ustawy PIT ma na celu umieszczenie na stałe w ustawie PIT przepisów dotyczących sposobu postępowania w sytuacji, gdy podatnik, któremu organ rentowy przekazał roczne obliczenie podatku, z którego wynika podatek należny na podstawie art. 34 ust. 9 ustawy PIT, nie złożył wniosku, o którym mowa w art. 45c ust. 3a ustawy PIT, tj. wniosku w postaci wskazania przez niego, w oświadczeniu sporządzonym według określonego wzoru jednej organizacji pożytku publicznego (OPP) poprzez podanie jej numeru wpisu do KRS. Zgodnie z obecnie obowiązującymi przepisami, uregulowanie przedmiotowej materii zawarte jest w art. 52va ustawy PIT, a zatem w Rozdziale 10. ustawy PIT, w którym znajdują się przepisy epizodyczne, przejściowe i końcowe. W związku z tym, w celu uczynienia ze wskazanych przepisów zasady ogólnej, proponuje się przeniesienie ich w odpowiednim zakresie do art. 45c ustawy PIT, poprzez dodanie ust. 3c–3e.

Pełna treść ustawy z dnia 24.03.2022 wraz z uzasadnieniem i oceną skutków regulacji:
Projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw 

Twoja organizacja zbiera 1 %? Zastanawiasz się jak kolejne zmiany wprowadzone przez nowelizację wpłyną na jednoprocentowy przychód? Co w przypadku gdy Twoja organizacja ma status OPP ale nie jest uprawniona do zbierania 1 % w roku obecnym? Chcesz dowiedzieć się więcej na temat wprowadzanych regulacji? Potrzebujesz wsparcia? Umów się na bezpłatne spotkanie z doradcą. Wybierz najbliższy Lokalny Inkubator NGO, skontaktuj się i umów się na doradztwo już dziś! 

Źródło: www.kig.pl, www.sejm.gov.pl, www.ofop.eu