Trzeci sektor w Polskim Ładzie

Polski Ład, to rządowy program, który ma wprowadzić liczne zmiany w najważniejszych obszarach życia Polaków dotyczących m in. zdrowia, pracy, edukacji czy emerytur. W praktyce to liczne projekty zmian w przepisach również w przepisach prawa podatkowego. Czy zmiany te będą miały wpływ także na organizacje pozarządowe? Jak wygląda prognoza wpływu Polskiego Ładu na wsparcie finansowe organizacji pozarządowych?

Dotacje

Według ekspertyzy przygotowanej przez Martę Gumkowską i Jana Herbsta ze Stowarzyszenia Klon/Jawor na zlecenie Unii Metropolii Polskich im. Pawła Adamowicza o ponad jedną czwartą czyli 26% mogą spaść wydatki JST na dotacje dla organizacji pozarządowych z powodu wprowadzenia Polskiego Ładu, a więc o około 800 mln złotych.

Wyraźny spadek wydatków samorządowych na dotacje dla NGO, upatruje się w reformie Polskiego Ładu, który wpływa na gwałtowne pogorszenie się finansów JST.

W ekspertyzie „Wpływ podatkowych Konsekwencji polskiego Ładu na współpracę jednostek Samorządu terytorialnego z organizacjami pozarządowymi” zwrócono uwagę, że największy deficyt w wysokości wydatków samorządowych przekazywanych na organizacje zanotują największe miasta, ale najsilniejsze zmiany odczują organizacje działające na obszarach wiejskich. W ich przypadku, możemy mówić przeciętnie o zmniejszeniu kwot dotacji dla organizacji o ok. 28%, w porównaniu do 20% w przypadku największych miast. 

Przewidywaną redukcją wydatków na NGO w wyniku zmian w PIT i spadkiem dochodów z PIT w budżecie samorządu mogą się więc niepokoić organizacje sportowe, organizacje zajmujące się bezpieczeństwem i ratownictwem (OSP) oraz organizacje kulturalne, gdyż jak pokazują wyniki badań (por. Klon/ Jawor 2018) to przede wszystkim te organizacje przeważają i działają na obszarach wiejskich.

1% podatku

W według „Opinii prawnej na temat projektu nowelizacji ustaw podatkowych w ramach tzw. Polskiego Ładu” przygotowanej przez radcę prawnego Bartosza Wilka na zlecenie Ogólnopolskiej Federacji Organizacji Pozarządowych, niektóre z wprowadzonych zmian w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych mogą oddziaływać na praktykę przekazywania na rzecz organizacji pożytku publicznego (OPP) 1% należnego podatku dochodowego od osób fizycznych.

Projekt ustawy przewiduje podniesienie od 1 stycznia 2022 r. kwoty wolnej od podatku do 30 000 zł i wzrost kwoty zmniejszającej podatek do 5 100 zł. Z perspektywy podatników jest to regulacja korzystna, gdyż podatkiem dochodowym będą objęte dopiero dochody powyżej tej kwoty. Jednakże, podatnicy uzyskujący, w skali roku, dochód do 30 000 zł (2 500 zł miesięcznie) nie przekażą faktycznie 1% podatku dochodowego, bowiem nie wystąpi w ich przypadku podatek należny. Tak więc za sprawą podniesienia kwoty wolnej od podatku „osoby zarabiające najniższą krajową i aż 2/3 emerytów, przestaną płacić podatki. W praktyce, skutkować to będzie koniecznością adresowania kampanii jednoprocentowych

do osób lepiej zarabiających, gdyż taka kampania skierowana do osób zarabiających do 30 000 zł rocznie (2 500 zł miesięcznie) nie przyniesie zwrotu w postaci wpływu z 1%.

Ulga sponsorowana

Z kolei od 1 stycznia 2022 roku poszerzają się możliwości wsparcia podmiotów prowadzących działalność w obszarze sportu, kultury i nauki, gdyż Polski Ład wprowadził ulgę dla podatników chcących wesprzeć podmioty działające w tych określonych obszarach. Z odliczenia będą mogli skorzystać podatnicy prowadzący działalność gospodarczą, którzy będą mogli odliczyć od podstawy obliczenia podatku, ustalonej zgodnie z art. 26 ust. 1 lub art. 30c ust. 2, kwotę stanowiącą 50% kosztów uzyskania przychodów poniesionych właśnie na jedną z poniższych działalność: 

• sportową,
• kulturalną w rozumieniu Ustawy z dnia 25 października 1991 roku o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej,
• wspierającą szkolnictwo wyższe i naukę

Zdaniem Ministerstwa Finansów, przyczyni się to do tego, że sponsorowanie określonych działalności stanie się bardziej atrakcyjne dla przedsiębiorców i zwiększy ich zainteresowanie np. współpracą z klubami sportowymi czy uczelniami wyższymi, natomiast podmiotom działających w obszarze sportu, kultury czy nauki pozwoli pozyskać dodatkowe środki na prowadzoną działalność.

Konieczna jest dokładna analiza wydatków, ponieważ w katalogu zostało szczegółowo określone, jakie konkretne wydatki na działalność sportową, kulturalną czy naukową podlegają odliczeniu przez przedsiębiorców.

W przypadku skorzystania z ulgi sponsoringowej odliczeniu będą podlegać ściśle określone koszty:

1. W przypadku ulgi na działalność sportową odliczeniu będą podlegać koszty poniesione na finansowanie:
   • klubu sportowego, o którym mowa w art. 28 ust. 1 Ustawy z dnia 25 czerwca 2010 roku o sporcie, na realizację celów wskazanych w art. 28 ust. 2 tej ustawy, np. na zakup sprzętu sportowego czy pokrycie kosztów organizowania zawodów sportowychstypendium sportowego;
   • imprezy sportowej niebędącej masową imprezą sportową, o której mowa w art. 3 pkt 3 Ustawy z dnia 20 marca 2009 roku o bezpieczeństwie imprez masowych. 

2. Z kolei ulga na działalność kulturalną umożliwia odliczenie kosztów poniesionych na tworzenie, upowszechnianie i ochronę kultury. Odliczeniu będą podlegały koszty poniesione na rzecz:
   • instytucji kultury wpisanych do rejestru prowadzonego na podstawie art. 14 ust. 3 Ustawy z dnia 25 października 1991 roku o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej;
   • działalności kulturalnej realizowanej przez uczelnie artystyczne i publiczne szkoły artystyczne.

3. Natomiast w przypadku ulgi na działalność wspierającą szkolnictwo wyższe i naukę odliczeniu będą podlegać koszty poniesione m. in. na:
   • stypendia, o których mowa w: a) art. 97 i art. 213 Ustawy z dnia 20 lipca 2018 roku – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce, b) art. 283 Ustawy z dnia 3 lipca 2018 roku – Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce;
   • finansowanie kształcenia zatrudnionego pracownika na studiach, studiach podyplomowych oraz innych formach kształcenia, o których mowa w art. 163 ust. 2 Ustawy z dnia 20 lipca 2018 roku – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce, określonych w umowie zawartej pomiędzy podmiotem prowadzącym kształcenie a osobą podejmującą kształcenie;
   • finansowanie wynagrodzeń, studentów na praktykach w zakładach pracy. Niektóre koszty, np. dotyczące wynagrodzeń studentów na praktykach w zakładach pracy, będą podlegać odliczeniu, jeżeli będą realizowane na podstawie umowy zawartej przez podatnika z uczelnią.

W przypadku skorzystania z ulgi sponsoringowej odliczeniu będą podlegać koszty, które nie zostały podatnikowi zwrócone w jakikolwiek sposób. Ulga będzie odliczana w zeznaniu za rok podatkowy, w którym poniesiono koszty.