Jak po pandemii zmieni się trzeci sektor?

Pandemia dała się we znaki większość organizacji pozarządowych w Polsce, a szczególnie organizacjom z małych i średnich miast. Część z nich musiała zawiesić lub ograniczyć swoją działalność. Wiele organizacji zmagało się również ze spadkiem przychodów finansowych w organizacji czy utratą możliwości zaangażowania wolontariuszy do realizacji swoich działań.

W raporcie Stowarzyszenia Klon/Jawor „Rok w pandemii. Raport z badań organizacji pozarządowych” przeczytamy, że najczęstszą przyczyną zawieszenia aktywności stowarzyszeń i fundacji był utrudniony lub niemożliwy bezpośredni kontakt z odbiorcami działań, ale pandemia koronawirusa wpłynęła także na wiele innych obszarów działalności organizacji pozarządowych. Pandemia i jej konsekwencje ujawniły wiele nowych problemów i potrzeb. Trzeci sektor i organizacje obywatelskie stanęły przed wyzwaniem odnalezienia się w nowej „po-covidowej” rzeczywistości.

Co dalej po COVID-zie?

Dolnośląska Rada Działalności Pożytku Publicznego we współpracy z Fundacją Merkury i Dolnośląską Federacją Organizacji Pozarządowych zorganizowała 15 września 2021r. Debatę pt. „Co dalej po COVID-zie?”, na którą zostali zaproszeni przedstawiciele organizacji pozarządowych, społecznicy, przedstawiciele JST oraz członkowie gminnych i powiatowych Rad Działalności Pożytku Publicznego. W debacie uczestniczyli również znamienici goście tj.:

• Wojciech Kaczmarczyk – Dyrektor Narodowy Instytut Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego
• Wojciech Jachimowicz – Współprzewodniczący Rada Działalności Pożytku Publicznego
• Marcin Szewczak – Dyrektor Dolnośląski Wojewódzki Urząd Pracy
• Norbert Wierbiłowicz – Prezes Fundacji FaniMani.pl
• Alicja Szatkowska – Prezes Milickie Stowarzyszenie Przyjaciół Dzieci i Osób Niepełnosprawnych
• Barbara Skórzewska – Prezes Stowarzyszenie Civis Europae oraz moderator
• Edwin Bendyk – Prezes Fundacja Batorego, publicysta Polityka

Podczas debaty uczestnicy i paneliści dyskutowali o wyzwaniach oraz kierunkach działania organizacji obywatelskich w sytuacjach kryzysowych. Pracowali również nad rekomendacjami, wnioskami i postulatami, które będą mogły służyć jako materiał źródłowy do przyszłych stanowisk Dolnośląskiej Rady Działalności Pożytku Publicznego.

Rekomendacje z debaty „Co dalej po COVID-zie?”

Po owocnej pracy uczestników debaty, poniżej przedstawiamy wypracowane rekomendacje:

1. Stworzenie Programu Operacyjnego dedykowanego projektom adresowanym do młodzieży z zakresu kompetencji miękkich;
2. Reaktywacja telefonu zaufania dla dzieci i młodzieży oraz przygotowanie i przeprowadzenie promującej telefon zaufania kampanii społecznej skierowanej do osób młodych oraz osób z otoczenia, które mogłyby dostrzec, że ktoś obok ma problem;
3. Przygotowanie oraz realizacja warsztatów dla rad pedagogicznych dotyczących zdrowia psychicznego młodzieży;
4. Zwiększenie liczby szkół dla rodziców – warsztatów dla rodziców dotyczących tematyki radzenia sobie z problemami u dzieci;
5. Zwiększenie liczby grup wsparcia dla rodziców, które pozwolą na dzielenie się problemami i poszukiwanie rozwiązań;
6. Wprowadzenie do szkół obowiązkowego przedmiotu dotyczącego rozwijania kompetencji miękkich – przedmiot miałby być prowadzony przez trenerów związanych z NGO;
7. Ewaluacja tarcz antykryzysowych wprowadzających wsparcie dla NGO podczas pandemii oraz modyfikacja narzędzi pomocowych skierowanych do NGO;
8. Utworzenie szkoły zarządzania w kryzysie / kryzysem dla NGO;
9. Utworzenie szkoły umiejętności cyfrowych oraz zwiększenie dotacji na sprzęt dla NGO;
10. Wzmocnienie lokalnych inkubatorów wsparcia NGO;
11. Włączenie OSP / KGW w edukację dotyczącą lokalnego bezpieczeństwa w sytuacjach kryzysowych;
12. Kontynuacja i rozwój wsparcia cyfrowego seniorów (zaangażowanie rad seniorów, organizacji senioralnych, UTW, pomoc wolontariuszy, pomoc JST i NGO we wsparciu cyfrowym seniorów);
13. Zwiększenie lokalnego wsparcia psychologicznego dla seniorów i młodzieży;
14. Tworzenie oraz rozwijanie istniejących miejsc spotkań dla seniorów i młodzieży;
15. Wsparcie, szkolenia dla nowych liderów środowisk młodzieżowych i senioralnych (międzypokoleniowa wymiana doświadczeń);
16. Realizowanie przez NGO działań wspierających rodziców dzieci i młodzieży z problemami;
17. Zwiększenie puli środków przeznaczonych na konkursy dla NGO;
18. Tworzenie lokalnych grup wsparcia (lokalne kręgi wsparcia z udziałem moderatorów – psychologów/pedagogów);
19. Przygotowanie społeczności lokalnych do działań adaptacyjnych do zmian klimatu – edukacja + działania;
20. Zrozumienie roli NGO przez samorządy, władze regionalne oraz krajowe i wykorzystanie ich znajomości lokalnych problemów w diagnozie potrzeb, a także celach interwencji, konkretnych rozwiązaniach i realizacji zadań;
21. Przywrócenie zaufania pomiędzy sektorem NGO i publicznym – zlecanie zadań pod faktyczne potrzeby środowisk;
22. Zwiększenie poczucia obywatelskiej sprawczości na poziomie regionalnym i krajowym – edukowanie na temat narzędzi, możliwości;
23. Podniesienie poziomu prowadzenie konsultacji społecznych dotyczących zmian przepisów prawnych;
24. Zwiększenie wsparcia dla organizacji działających na rzecz cudzoziemców (Kraków jako dobry przykład);
25. Stałe diagnozowanie problemów, potrzeb różnych środowisk;
26. Stałe diagnozowanie poziomu partycypacji (na poziomie regionalnym i krajowym);
27. Wprowadzenie do każdej szkoły psychologa – najlepiej studenta ostatnich lat psychologii bądź przedstawiciela NGO (przede wszystkim chodzi o to aby były to osoby młode, łatwiej budujące relacje, bądź o świeżym spojrzeniu bez schematycznego myślenie przez pryzmat systemu edukacji);
28. Zwiększenie możliwości pozyskiwania grantów na działania dla młodzieżowych grup nieformalnych;
29. Zwiększenie współpracy szkół z NGO (szkoły powinny mieć organizacje partnerskie, których rolą byłoby prowadzenie działań rozwijających dla młodzieży – rozwijanie kompetencji miękkich, animowanie inicjatyw, wsparcie psychologiczne, czy mentorskie dla uczniów);
30. Włączenie do programu nauczania zagadnień związanych z psychologią, rozwojem osobistym (np. poprzez wprowadzenie do kanonu lektur pozycji z zakresu psychologii, prowadzenie warsztatów tematycznych, czy nawet osobnego przedmiotu – w partnerstwie z NGO);
31. Rozszerzenie współpracy międzynarodowej (programy wymian młodzieżowych).

Rekomendacje zostały przyjęte uchwałą Dolnośląskiej Rady Działalności Pożytku Publicznego dnia 7 grudnia 2021 r. Jednocześnie Rada uznała zaadresowanie powyższych rekomendacji również do:

• Przewodniczącego Komitetu ds. Pożytku Publicznego w celu skierowania rekomendacji dotyczących szczebla krajowego do prac na poziomie resortów;
• Konwentu Wojewódzkich Rad Działalności Pożytku Publicznego w celu podjęcia działań skierowania rekomendacji do pracy krajowych ciał konsultacyjno-doradczych;
• Organów wykonawczych jednostek samorządu terytorialnego na terenie województwa dolnośląskiego celem wdrożenia rekomendacji dotyczących danego szczebla samorządu.